xiē zǐ chōng mò bàn liú tiān xiáng chá dàn yáng shì zhèng mò liú tiān ruì èr dàn zhāng shì lái ér tóng shàng liú tiān xiáng shī yún bái yún zhāo zhāo zǒu, qīng shān rì rì xián.
楔子(冲末扮刘天祥、搽旦杨氏、正末刘天瑞、二旦张氏、俫儿同上)(刘天祥诗云)白云朝朝走，青山日日闲。
zì jiā wú yùn zhì, zhī dào zuò jiā nán.
自家无运智，只道作家难。
zì jiā biàn liáng xī guān wài rén shì, xìng liú míng tiān xiáng.
自家汴梁西关外人氏，姓刘名天祥。
dà sǎo yáng shì, xiōng dì shì liú tiān ruì, èr sǎo zhāng shì, wǒ gēn qián wú shén ér nǚ, zhǐ tiān ruì xiōng dì yǒu xiǎo hái ér, nián sān suì yě, huàn zuò ān zhù.
大嫂杨氏，兄弟是刘天瑞，二嫂张氏，我根前无甚儿女，止天瑞兄弟有小孩儿，年三岁也，唤做安住。
wǒ nà xiān qǔ de pó pó kě wáng huà le?
我那先娶的婆婆可亡化了？
zhè pó pó shì wǒ hòu qǔ de.
这婆婆是我后娶的。
tā gēn qián dài guò yí gè nǚ hái ér lái, huàn zuò chǒu gē.
他根前带过一个女孩儿来，唤做丑哥。
wǒ zhè xiōng dì hé lǐ shè cháng jiāo hòu, céng zhǐ fù wéi hūn.
我这兄弟和李社长交厚，曾指腹为婚。
lǐ shè cháng gēn qián dé le gè nǚ hái ér, huàn zuò dìng nú, yě sān suì le, tā liǎng gè kě shì liǎng qìng jia.
李社长根前得了个女孩儿，唤做定奴，也三岁了，他两个可是两亲家。
rú jīn wèi zhè liù liào bù shōu, shàng sī yán yǔ, zhe ǎn fēn fáng jiǎn kǒu.
如今为这六料不收，上司言语，着俺分房减口。
zú dì, nǐ shǒu zhe zǔ yè, ǎn liǎng kǒu ér dào tā bāng wài fǔ gǎn shú qù lái.
足弟，你守着祖业，俺两口儿到他邦外府赶熟去来。
chá dàn yún ǎn liǎng gè nián jì gāo dà, qù bù de le.
(搽旦云)俺两个年纪高大，去不的了。
zhèng mò yún gē ge zhī sǎo sǎo shǒu zhe zǔ yè, wǒ hé èr sǎo yǐn zháo ān zhù hái ér.
(正末云)哥哥知嫂嫂守着祖业，我和二嫂引着安住孩儿。
chèn shú zǒu yī zāo qù.
趁熟走一遭去。
liú tiān xiáng yún zhè děng, nǐ yǔ wǒ qǐng jiāng lǐ shè cháng lái zhě.
(刘天祥云)这等，你与我请将李社长来者。
zhèng wèi yún wǒ biàn qǐng qù.
(正未云)我便请去。
zuò qǐng kē, yún lǐ qìng jia zài jiā me?
(做请科，云)李亲家在家么？
shè cháng shàng, yún shuí huàn mén lī?
(社长上，云)谁唤门哩？
wǒ kāi kāi zhè mén.
我开开这门。
yuán lái shì liú qìng jia, yǒu shèn me huà shuō?
原来是刘亲家，有甚么话说？
zhèng mò yún ǎn gē ge yǒu qǐng.
(正末云)俺哥哥有请。
jiàn kē shè cháng yún qìng jia, nǐ lái huàn wǒ, mò bù wéi fēn fáng jiǎn kǒu zhī shì me?
(见科)(社长云)亲家，你来唤我，莫不为分房减口之事么？
liú tiān xiáng yún zhèng shì.
(刘天祥云)正是。
zhǐ yīn nián suì jī qiàn, nán yǐ dù rì, rú jīn ǎn xiōng dì jiā sān ér.
只因年岁饥歉，难以度日，如今俺兄弟家三儿。
dài chèn shú qù yě.
待趁熟去也。
wǒ zuó rì zuò xià liǎng zhǐ hé tóng wén shū, yīng yǒu de zhuāng tián wù jiàn fáng láng wū shè, dōu zài zhè wén shū shàng, bù céng fēn lìng.
我昨日做下两纸合同文书，应有的庄田物件房廊屋舍，都在这文书上，不曾分另。
xiōng dì sān èr nián lái jiā biàn bà, ruò xiōng dì shí nián wǔ nián lái shí, zhè wén shū biàn shì dà jiàn zhèng.
兄弟三二年来家便罢，若兄弟十年五年来时，这文书便是大见证。
tè qǐng qìng jia dào lái, zuò gè jiàn rén yě, yǔ wǒ huà gè zì ér.
特请亲家到来，做个见人也，与我画个字儿。
shè cháng yún dāng de, dāng de.
(社长云)当得，当得。
liú tiān xiáng niàn kē, yún dōng jīng xī guān yì dìng fāng zhù rén liú tiān xiáng, dì liú tiān ruì, yòu zhí ān zhù, zé wèi liù kē bù shōu, fèng shàng sī wén shū, fēn fáng jiǎn kǒu, gè chù chèn shú.
(刘天祥念科，云)东京西关义定坊住人刘天祥，弟刘天瑞，幼侄安住，则为六科不收，奉上司文书，分房减口，各处趁熟。
yǒu dì liú tiān ruì, zì yuàn jiāng qī dài zi, tā xiāng chèn shú.
有弟刘天瑞，自愿将妻带子，他乡趁熟。
yī yīng jiā sī tián chǎn, bù céng fēn lìng.
一应家私田产，不曾分另。
lìng lì hé tong wén shū èr zhǐ, gè shōu yī zhǐ wèi zhào.
令立合同文书二纸，各收一纸为照。
lì wén shū rén liú tiān xiáng tóng qīn dì liú tiān ruì, jiàn rén lǐ shè cháng.
立文书人刘天祥同亲弟刘天瑞，见人李社长。
shè cháng yún xiě de shì.
(社长云)写的是。
děng wǒ huà gè zì, nǐ liǎng gè gè zì shōu zhí zhě huà zì kē zhèng mò yún jì yǒu le hé tóng wén shū, zé jīn rì hǎo rì chén, cí bié le gē ge sǎo sǎo, yǐn zháo hái ér, biàn suǒ cháng xíng.
等我画个字，你两个各自收执者(画字科)(正末云)既有了合同文书，则今日好日辰，辞别了哥哥、嫂嫂，引着孩儿，便索长行。
qìng jia, wǒ cǐ yī qù, zhǐ děng nián chéng shú shí biàn huí jiā lái, nǐ shì bì liú zhè mén qīn shì, děng wǒ huí shí, chéng jiù cǐ shì.
亲家，我此一去，只等年成熟时便回家来，你是必留这门亲事，等我回时，成就此事。
liú dà xiáng yún xiōng dì nǐ chū lù qù, bǐ bù de zài jiā, xū xiǎo xīn zhuó yì zhě.
(刘大祥云)兄弟你出路去，比不的在家，须小心着意者。
yǒu biàn pín pín de shāo gè shū xìn huí lái, yě miǎn de wǒ yōu niàn, zhèng mò yún gē ge fàng xīn, nín xiōng dì qù le yě.
有便频频的稍个书信回来，也免的我忧念，(正末云)哥哥放心，您兄弟去了也。
chàng xiān lǚ shǎng huā shí liǎng zhǐ hé tóng gè zì shōu.
(唱)【仙吕】【赏花时】两纸合同各自收。
yī rì fēn lí wú xiàn yōu.
一日分离无限忧。
cí gù lǐ, wǎng tā zhōu.
辞故里，往他州。
zhǐ wèi zhè tián miáo bù jiù, kě wù de xīn qù yì nán liú.
只为这田苗不救，可兀的心去意难留。
zhèng mò èr dàn lái ér tóng xià liú tiān xiáng yún qìng jia, ǎn xiōng dì qù le yě.
(正末、二旦、俫儿同下)(刘天祥云)亲家，俺兄弟去了也。
yǒu láo zūn zhòng, zhǐ shì jiā pín bù néng kuǎn dài.
有劳尊重，只是家贫不能款待。
huáng kǒng, huáng kǒng!
惶恐，惶恐！
shè cháng yún zhè yě bù xiāo, zài xià jiù gào huí le.
(社长云)这也不消，在下就告回了。
zhèng shì: jiāng jūn bù xià mǎ, gè zì bēn qián chéng.
正是：将军不下马，各自奔前程。
tóng xià dì yī zhé wài bàn zhāng bǐng yí tóng dàn ér guō shì shàng zhāng bǐng yí yún zì jiā lù zhōu gāo píng xiàn xià mǎ cūn rén shì, xìng zhāng míng bǐng yí, hún jiā guō shì, dí qīn liǎng kǒu ér jiā shǔ, cùn nán chǐ nǚ jiē wú, pō yǒu xiē tián dì zhuāng zhái.
(同下)第一折(外扮张秉彝同旦儿郭氏上)(张秉彝云)自家潞州高平县下马村人氏，姓张名秉彝，浑家郭氏，嫡亲两口儿家属，寸男尺女皆无，颇有些田地庄宅。
yīn wèi dōng jīng liù liào bù shōu, fēn fáng jiǎn kǒu.
因为东京六料不收，分房减口。
jìn rì yǒu yī rén huàn zuò liú tiān ruì, yǐn zháo tā hún jiā yě shì zhāng shì, yǒu gè hái ér huàn zuò ān zhù, jīn nián sān suì, shēng de méi qīng mù xiù, shì hǎo yí gè hái ér yě.
近日有一人唤做刘天瑞，引着他浑家也是张氏，有个孩儿唤做安住，今年三岁，生的眉清目秀，是好一个孩儿也。
wǒ yīn jiàn liú tiān ruì shì gè dú shū de rén, shōu liú tā zài wǒ diàn fáng zhōng ān xià.
我因见刘天瑞是个读书的人，收留他在我店房中安下。
yě shì tā de zào huà dī, shuí xiǎng liǎng kǒu ér rǎn chéng jí bìng, yī wò bù qǐ, xiǎo èr gē shuō tā hǎo shēng bìng zhòng.
也是他的造化低，谁想两口儿染成疾病，一卧不起，小二哥说他好生病重。
dà sǎo, zán nà lǐ bú shì jī fú chù, nǐ de jiù yī fu jiāng zhe liǎng jiàn, wǒ de jiù yī fu yě jiāng zhe liǎng jiàn.
大嫂，咱那里不是积福处，你的旧衣服将着两件，我的旧衣服也将着两件。
zán wàng tā liǎng kǒu ér qù lái.
咱望他两口儿去来。
tóng xià diàn xiǎo èr shàng, yún zì jiā diàn xiǎo èr de biàn shì.
(同下)(店小二上，云)自家店小二的便是。
zhè shì zhāng bǐng yí jiā diàn fáng, jìn xīn lái yǒu sān kǒu ér chèn shú de, dào zhè diàn zhōng ān xià, bù xiǎng tā liǎng kǒu ér huàn bìng, yī rì zhòng shì yī rì.
这是张秉彝家店房，近新来有三口儿趁熟的，到这店中安下，不想他两口儿患病，一日重似一日。
rén shuō wǒ qióng, tā liǎng gè hái bǐ wǒ qióng.
人说我穷，他两个还比我穷。
mò shuō dào tā liǎng kǒu ér yíng yī fú yào, lián yī fú yě méi de bàn piàn, fàn shí yě méi de bàn wǎn, zěn me jiāng yǎng de zhè bìng hǎo.
莫说道他两口儿迎医服药，连衣服也没的半片，饭食也没的半碗，怎么将养得这病好。
wǒ rú jīn bù miǎn fú chí chū lái, kàn kàn tā qì sè.
我如今不免扶持出来，看看他气色。
hāi!
嗨！
yě kě lián, duō fēn yào wū hū le yě.
也可怜，多分要呜呼了也。
zhèng mò tóng èr dàn lái ér shàng, yún zì jiā liú tiān ruì.
(正末同二旦、俫儿上，云)自家刘天瑞。
zì cóng lí le gē ge sǎo sǎo, dào zhè lù zhōu gāo píng xiàn xià mǎ cūn zhāng bǐng yí yuán wài diàn zhōng ān xià.
自从离了哥哥、嫂嫂，到这潞州高平县下马村张秉彝员外店中安下。
duō méng zhè yuán wài shí fēn měi yì, bìng bù céng jiāng ǎn zuò nà wài rén kàn dài.
多蒙这员外十分美意，并不曾将俺做那外人看待。
zhēng nài zì jiā mìng bó, rǎn le zhè chǎng jí bìng, yī wò bù qǐ.
争奈自家命薄，染了这场疾病，一卧不起。
èr sǎo zěn shēng shì hǎo yě!
二嫂怎生是好也！
èr dàn yún yǎn jiàn de ǎn liǎng kǒu ér zhè bìng, qù tiān yuǎn, rù dì jìn, wú nà huó de rén yě!
(二旦云)眼见的俺两口儿这病，觑天远，入地近，无那活的人也！
zhèng mò chàng xiān lǚ diǎn jiàng chún zhuō fù áo jiān, zhǔ jiā fāng biàn, xiāng liú liàn.
(正末唱)【仙吕】【点绛唇】拙妇熬煎，主家方便，相留恋。
zhí zhe ǎn zhù dào lái nián, shuí xiǎng tiān bù cóng rén yuàn.
直着俺住到来年，谁想天不从人愿。
hùn jiāng lóng ǎn zé wéi rén lí xiāng jiàn, qiáng jīng yíng shēng chū zhè bìng gēn yuán.
【混江龙】俺则为人离乡贱，强经营生出这病根源。
zhuō fù rén nǚ gōng qín jǐn, xiǎo shēng ā nóng yè dāng xiān.
拙妇人女工勤谨，小生呵农业当先。
zhuō fù rén chèn zhe dēng huǒ lín jiā xiāo jī fǎng, xiǎo shēng ā mào zhe fēng shuāng dà qì xiǎo gēng tián.
拙妇人趁着灯火邻家宵绩纺，小生呵冒着风霜大气晓耕田。
gān shòu xiē jī hán kǔ chǔ, zěn dāng de jìn tuì dùn shí zhūn zhān.
甘受些饥寒苦楚，怎当的进退顿时迍邅。
xiàn rú jīn shān qī rǎn bìng, gèng bèi tā yòu zǐ qiān chán.
现如今山妻染病，更被他幼子牵缠。
huí wàng zhe jiā xiāng lù yuǎn, zhī tā shì xiōng sǎo gāo nián.
回望着家乡路远，知他是兄嫂高年。
hǎo jiào wǒ yǎn bā bā mò luàn shā nán xiāng jiàn, wǎng le yě lí xiāng bèi jǐng, luò de gè chì shǒu kōng quán.
好教我眼巴巴没乱杀难相见，枉了也离乡背井，落的个赤手空拳。
èr dàn yǔ zhèng mò wén shū kē, yún èr gē, wǒ zhè qióng mìng, zhī zài zǎo wǎn le yě.
(二旦与正末文书科，云)二哥，我这穷命，只在早晚了也。
nǐ shōu shí zhè wén shū, bǎo zhòng jiāng xī zhě.
你收拾这文书，保重将息者。
èr dàn zuò sǐ zhuàng kē zhāng bǐng yí shàng, yún kě zǎo lái dào diàn zhōng yě.
(二旦做死状科)(张秉彝上，云)可早来到店中也。
jūn zǐ, nǐ nà bìng tǐ rú hé?
君子，你那病体如何？
jiàn zhèng mò kē, yún ya!
(见正末科，云)呀！
yuán lái nǐ hún jiā wáng le yě.
原来你浑家亡了也。
nǐ rú jīn yě yǒu xiē qián chāo.
你如今也有些钱钞。
fā sòng nǐ de hún jiā me?
发送你的浑家么？
zhèng mò chàng yóu hú lú liàng xiǎo shēng yǒu shèn rén qíng yǒu shèn qián, kǔ tòng yě bō tiān.
(正末唱)【油葫芦】量小生有甚人情有甚钱，苦痛也波天。
zé wèi nà jiā sī shēng shòu le èr shí nián, yào lǐng jiù xí pù tíng jiù wú yī piàn, yào lǐng hǎo yī fú zhuāng guǒ wú yī jiàn.
则为那家私生受了二十年，要领旧席铺停柩无一片，要领好衣服妆裹无一件。
zhāng bǐng yí yún jūn zǐ, nǐ bù xū fán nǎo.
(张秉彝云)君子，你不须烦恼。
wǒ zhè lǐ dōu yǐ bèi xià le yě.
我这里都已备下了也。
zhèng mò chàng xiè yuán wài sī jì huì, xiè yuán wài kěn jiàn lián.
(正末唱)谢员外厮济惠，谢员外肯见怜。
dài yún xiǎo shēng ruò bù dé yuán wài ā.
(带云)小生若不得员外呵。
chàng zé ǎn zhè rén lí cái sàn yāng qīn juàn, wù liáng shuí jī fā yǔ wǒ yī gēn chuán.
(唱)则俺这人离财散央亲眷，兀良谁赍发与我一根椽。
zuò bēi kē chàng tiān xià lè qī yě, zhī tā shì nǐ mìng nán táo wǒ mìng jiǎn, wǒ xiǎng cóng yě bō qián, yě shì sù shì yuán, jiāng zhòng xiào bù pī qīng xiào lái chuān.
(做悲科)(唱)【天下乐】妻也，知他是你命难逃我命蹇，我想从也波前，也是宿世缘，将重孝不披轻孝来穿。
xiǎng zhe nǐ ēn gòng qíng, xiǎng zhe nǐ zhēn gòng xián, wǒ gān xīn ér yǔ nǐ jià líng chē, kū shào nián.
想着你恩共情，想着你贞共贤，我甘心儿与你驾灵车，哭少年。
zhāng bǐng yí yún xiǎo èr gē, zhe rén lái tái de èr sǎo chū chéng wài, jiǎn gè gāo yuán qù chù, hǎo hǎo de mái zàng le zhě.
(张秉彝云)小二哥，着人来抬的二嫂出城外，拣个高原去处，好好的埋葬了者。
tái xià zhèng wèi yún yuán wài, wǒ yě sòng tā yī sòng.
(抬下)(正未云)员外，我也送他一送。
zhāng bǐng yí yún nǐ shì gè bìng rén, nà lǐ sòng de?
(张秉彝云)你是个病人，那里送的？
biàn bù sòng yě bà.
便不送也罢。
zhèng mò zuò bēi kē yún qī yě, wǒ wéi zhe nǐ ā.
(正末做悲科)(云)妻也，我为着你呵。
chàng nà zhā lìng niàn bù chū, xiāo zāi de shàn yán
(唱)【那吒令】念不出，消灾的善言；
liè bù dé, mǎi lù de zhǐ qián
烈不得，买路的纸钱；
zhāng bǐng yí yún wǒ dài nǐ sòng chū qù.
(张秉彝云)我代你送出去。
zhèng mò yún zěn gǎn láo dòng yuán wài.
(正末云)怎敢劳动员外。
chàng wǒ kě yě fàng bù xià, yāng rén de yè yuān.
(唱)我可也放不下，殃人的业冤。
yī piàn xīn mí liú mò luàn jiāo, liǎng tiáo tuǐ dī xiū dǔ sù zhàn, qià biàn shì rè dì shàng yóu yán.
一片心迷留没乱焦，两条腿滴羞笃速战，恰便似热地上蚰蜒。
zuò zǒu kē chàng què tà zhī wǒ fǔ tái shēn dào líng jiù biān, dài qīn sòng chū jiāo yuán, bù jué de ròu chàn shēn yáo, yǎn yùn tóu xuán.
(做走科)(唱)【鹊踏枝】我甫抬身到灵柩边，待亲送出郊原，不觉的肉颤身摇，眼晕头旋。
nuó yī bù zǎo qián hé hòu yǎn, zhèng mò zuò dào kē chàng āi yō!
挪一步早前合后偃，(正末做倒科)(唱)哎哟！
jiào yī shēng fù dì fān tiān.
叫一声覆地翻天。
yún yuán wài, xiǎo shēng yǒu jù huà gǎn shuō me?
(云)员外，小生有句话敢说么？
zhāng bǐng yí zuò fú kē, yún nǐ yǒu shèn me huà?
(张秉彝做扶科，云)你有甚么话？
nǐ shuō.
你说。
zhèng mò yún xiǎo shēng dōng jīng yì dìng fāng jū zhù, gē ge liú tiān xiáng, xiǎo shēng liú tiān ruì.
(正末云)小生东京义定坊居住，哥哥刘天祥，小生刘天瑞。
yīn wèi liù liào bù shōu, fèng shàng sī de míng wén, zhe fēn fáng jiǎn kǒu.
因为六料不收，奉上司的明文，着分房减口。
gē ge shǒu zhe zǔ yè, xiǎo shēng sān kǒu ér zài cǐ chèn shú.
哥哥守着祖业，小生三口儿在此趁熟。
dāng nà yī rì, lì le liǎng zhǐ hé tóng wén shū, gē ge shōu yī zhǐ, xiǎo shēng shōu yī zhǐ, pà yǒu xiē hǎo dǎi, yǐ cǐ wéi zhèng.
当那一日，立了两纸合同文书，哥哥收一纸，小生收一纸，怕有些好歹，以此为证。
zhǐ wàng yuán wài guǎng xiū yīn dé, zěn shēng jiāng liú ān zhù hái ér, tái jǔ chéng rén zhǎng dà.
只望员外广修阴德，怎生将刘安住孩儿，抬举成人长大。
bǎ zhè zhǐ hé tóng wén shū, fēn fù yǔ tā, jiāng de ǎn liǎng bà er gǔ shi, mái rù zǔ fén.
把这纸合同文书，分付与他，将的俺两把儿骨殖，埋入祖坟。
xiǎo shēng lái shēng lái shì, qíng yuàn zuò lǘ zuò mǎ, bào dá yuán wài.
小生来生来世，情愿做驴做马，报答员外。
shì bì xiū mí shī le hái ér de běn xìng yě.
是必休迷失了孩儿的本姓也。
chàng liǔ yè ér zé bèi nà guān sī bī qiǎn, tā dào shì mò shōu chéng qiān lǐ wú yān, zhe ǎn fēn fáng jiǎn kǒu wèi gōng shàn.
(唱)【柳叶儿】则被那官司逼遣，他道是没收成千里无烟，着俺分房减口为供膳。
yīn cǐ shàng xié zhái juàn, piē jiā yuán, tú yí gè gǒu huó tōu quán.
因此上携宅眷，撇家缘，图一个苟活偷全。
zhāng bǐng yí yún yuán lái nǐ de jiā yuán jiā jì, dōu zài zhè yī zhǐ hé tóng wén zì shàng lī.
(张秉彝云)元来你的家缘家计，都在这一纸合同文字上哩。
zhèng mò chàng qīng gē ér suī zé shì yī zhāng ér hé tóng hé tóng wén quàn, shàng xiě zhe yī jiā ér zhuāng tián zhái yuàn, zhè biàn wǒ jiǔ hòu guī zōng dí zhèng míng xiǎn.
(正末唱)【青哥儿】虽则是一张儿合同、合同文券，上写着一家儿庄田宅院，这便我久后归宗的证明显。
chèn rú jīn wèi sàng huáng quán, dīng níng nǐ dà dé gāo xián.
趁如今未丧黄泉，叮咛你大德高贤。
děng hái ér zhǎng dà shí nián, jiāo fù tā shōu zhí yī rán.
等孩儿长大时年，交付他收执依然。
zhē mò shā diān pèi liú lián, xiū mí shī shuǐ mù gēn yuán.
遮莫杀颠沛流连，休迷失水木根源。
zhè biàn shì nǐ zhāng yuán wài zhǒng xià de fú wú biān, tiān xū jiàn.
这便是你张员外种下的福无边，天须见。
zhāng bǐng yí yún wǒ zhī dào le.
(张秉彝云)我知道了。
děng nǐ hái ér zhǎng dà chéng rén, jiāo fù yǔ tā, huí huán nǐ zǔ jiā qù yě.
等你孩儿长大成人，交付与他，回还你祖家去也。
zhèng mò yún yuán wài, ǎn nà hái ér ā.
(正末云)员外，俺那孩儿呵。
chàng jì shēng cǎo tā mù xià jiāo sān suì, nǐ ruò tái jǔ tā gèng shù nián.
(唱)【寄生草】他目下交三岁，你若抬举他更数年。
cháng zé shì gōng xīn jiào xùn chéng xīn quàn, jiào de tā wéi rén jǐn shèn yú rén shàn, bù xǔ tā chū nián suí shùn zhōng nián biàn.
常则是公心教训诚心劝，教的他为人谨慎于人善，不许他初年随顺中年变。
ǎn biàn sǐ yě nán wàng nǐ zhè tiān gāo dì hòu qíng, yuán wài nǐ zé kě lián jiàn, xiǎo yuān jiā shǎo mǔ wú diē miàn.
俺便死也难忘你这天高地厚情，员外你则可怜见，小冤家少母无爹面。
zhāng bǐng yí yún jūn zǐ, nǐ zì zhēng.
(张秉彝云)君子，你自挣□。
zhè dōu zài wǒ shēn shàng, jué bù fù nǐ suǒ tuō yě.
这都在我身上，决不负你所托也。
zhèng mò yún yuán wài, wǒ zhè yī huì ér bù hǎo le, fú wǒ wài jiān lǐ qù bà.
(正末云)员外，我这一会儿不好了，扶我外间里去罢。
zuò fú kē zhèng mò chàng zhuàn shā wěi bù zhēng wǒ bìng shì zhèng hūn chén, gèng nà kān kǔ shì nán zhī qiǎn, máng gǎn shàng tou lǐ de sàng chē bù yuǎn, yǎn jiàn de kè sǐ tā xiāng yǒu shuí jì diàn?
(做扶科)(正末唱)【赚煞尾】不争我病势正昏沉，更那堪苦事难支遣，忙赶上头里的丧车不远，眼见得客死他乡有谁祭奠？
dài yún ér yě, nǐ ruò dé zhǎng dà chéng rén ā.
(带云)儿也，你若得长大成人呵。
chàng nǐ shì bì xiū bié le fù mǔ yí yán: jiāng gǔ shi dào liáng yuán, jiù zhe ǎn nà zǔ fù de fén qián, gǔ shù lín fēng hǎo mù tián.
(唱)你是必休别了父母遗言：将骨殖到梁园，就着俺那祖父的坟前，古树林峰好墓田。
yuán wài, zé nǐ biàn shì wǒ sān dài zǔ xiān, wǒ yòu wú shén liù shén qīn juàn.
员外，则你便是我三代祖先，我又无甚六神亲眷。
kě lián jiàn ǎn liǎng fáng tóu zhè jǐ kǒu ér, dōu bù dé gè hǎo tuán yuán.
可怜见俺两房头这几口儿，都不得个好团圆。
xià zhāng bǐng yí yún hǎo kě lián yě!
(下)(张秉彝云)好可怜也！
tā jiā sān kǒu ér lái dào wǒ zhè lǐ, lǎo liǎng kǒu r dōu sǐ le, zé liú xià zhè gè xiǎo de, gāng jiāo sān suì.
他家三口儿来到我这里，老两口儿都死了，则留下这个小的，刚交三岁。
tā yòu wú shén qīn juàn, jiù liú zài wǒ jiā zhōng, tái jǔ de tā chéng rén zhǎng dà, zhe tā huí qù běn xiāng, rèn le bó fù bó niáng, zhe tā yī jiā ér tuán yuán, yě jiàn de wǒ jiǔ yāo bù wàng zhī yì.
他又无甚亲眷，就留在我家中，抬举的他成人长大，着他回去本乡，认了伯父、伯娘，着他一家儿团圆，也见的我久要不忘之意。
shī yún liǎng kǒu ér shēn wáng shí kě lián, liú xià hái ér shàng yòu nián.
(诗云)两口儿身亡实可怜，留下孩儿尚幼年。
dài tā zhǎng dà chéng rén hòu, xū jiào gǔ ròu zài tuán yuán.
待他长大成人后，须教骨肉再团圆。
xià dì èr zhé zhāng bǐng yí tóng dàn ér shàng, yún zì cóng liú tiān ruì liǎng kǒu ér shēn wáng zhī hòu, yòu zǎo guò le shí wǔ nián guāng jǐng, ān zhù hái ér cháng chéng shí bā suì le yě.
(下)第二折(张秉彝同旦儿上，云)自从刘天瑞两口儿身亡之后，又早过了十五年光景，安住孩儿长成十八岁了也。
rén dōu huàn zuò zhāng ān zhù, tā què nà lǐ zhī dào yuán bú shì wǒ de hái ér.
人都唤做张安住，他却那里知道原不是我的孩儿。
wǒ zì xiǎo jiào tā dú shū, tā rú jīn jiào zhe jǐ gè cūn tóng.
我自小教他读书，他如今教着几个村童。
shí yù qīng míng jié jiè, wǒ dào zhè fén shàng liè zhǐ, jiù jīn rì hé hái ér shuō zhè gè yuán gù.
时遇清明节届，我到这坟上烈纸，就今日和孩儿说这个缘故。
xiǎng tā fù qīn yí yán, xiū mí shī le hái ér běn xìng.
想他父亲遗言，休迷失了孩儿本姓。
kě zǎo lái dào fén shàng yě, zěn shēng bú jiàn wǒ hái ér lái?
可早来到坟上也，怎生不见我孩儿来？
zhèng mò bàn ān zhù shàng, yún zì jiā zhāng ān zhù, kāi zhe gè xué táng, jiào jǐ gè méng tóng guò rì.
(正末扮安住上，云)自家张安住，开着个学堂，教几个蒙童过日。
jīn rì qīng míng jié jiè, fù qīn mǔ qīn xiān wǎng fén shǎng qù le, wǒ xū zǒu yī zāo qù yě ā.
今日清明节届，父亲、母亲先往坟上去了，我须走一遭去也呵。
chàng zhèng gōng duān zhèng hǎo wǒ jiāng zhe zhè yī suǒ cǎo táng kāi, jù jǐ gè méng tóng xùn, cháng zé shì duì qīng dēng huáng juàn mái shēn.
(唱)【正宫】【端正好】我将着这一所草堂开，聚几个蒙童训，常则是对青灯黄卷埋身。
kǔ le wǒ yě shí nián chuāng xià wú rén wèn, hé rì dé gōng míng jìn?
苦了我也十年窗下无人问，何日得功名进？
gǔn xiù qiú wǒ kě yě wéi shèn de gān shòu pín, bù yàn qín, dǐ duō shǎo cè wán mó dùn, yě zhǐ wèi bù rú rén xué zuò rú rén.
【滚绣球】我可也为甚的甘受贫，不厌勤，抵多少策顽磨钝，也只为不如人学做儒人。
zhǐ wàng dài yuè jǐn lín, guò yǔ mén, cái shì ǎn nán ér fā fèn, zhōng yǒu rì jì huì fēng yún.
指望待跃锦鳞，过禹门，才是俺男儿发愤，终有日际会风云。
bù wǎng le yán qīn jiào xùn néng chóu zhì, xū xìn dào gǔ shèng wén zhāng kě lì shēn, gǎi huàn jiā mén.
不枉了严亲教训能酬志，须信道古圣文章可立身，改换家门。
jiàn kē zhāng bǐng yí yún hái ér.
(见科)(张秉彝云)孩儿。
děng bù de nǐ lái, ǎn hé mǔ qīn xiān jì bài le yě.
等不的你来，俺和母亲先祭拜了也。
nǐ rú jīn cóng tóu de bài zǔ xiān zán.
你如今从头的拜祖先咱。
zhèng mò bài kē zhāng bǐng yí yún yǒu fén yíng wài biān nà gè fén ér, hái ér nǐ yě bài tā yī bài.
(正末拜科)(张秉彝云)有坟茔外边那个坟儿，孩儿你也拜他一拜。
zhèng mò bài kē, yún fù qīn, qiáng wài biān nà gè fén ér, cháng nián jiā zhe nín hái ér bài tā, kě shì ǎn jiā shèn me qīn juàn?
(正末拜科，云)父亲，墙外边那个坟儿，常年家着您孩儿拜他，可是俺家甚么亲眷？
fù qīn kě shuō yǔ hái ér zhī dào.
父亲可说与孩儿知道。
zhāng bǐng yí yún hái ér yě, wǒ shuō yǔ nǐ ā, nǐ xiū fán nǎo.
(张秉彝云)孩儿也，我说与你呵，你休烦恼。
nǐ bù xìng zhāng, běn xìng liú.
你不姓张，本姓刘。
nǐ shì dōng jīng xī guān yì dìng fāng rén shì, nǐ bó fù shì liú tiān xiáng, nǐ fù qīn shì liú tiān ruì.
你是东京西关义定坊人氏，你伯父是刘天祥，你父亲是刘天瑞。
yīn wèi nǐ nà lǐ liù liào bù shōu, fēn fáng jiǎn kǒu, nǐ fù qīn dài nǐ dào zhè lǐ chèn shú.
因为你那里六料不收，分房减口，你父亲带你到这里趁熟。
bù xiǎng nǐ fù mǔ shuāng wáng, mái zàng yú cǐ.
不想你父母双亡，埋葬于此。
nǐ fù qīn lín zhōng yí liú yǔ wǒ yī zhǐ hé tóng wén shū, yīng yǒu jiā sī tián chǎn, dōu zài zhè wén shū shàng.
你父亲临终遗留与我一纸合同文书，应有家私田产，都在这文书上。
wǒ tái jǔ nǐ shí wǔ nián le, hái ér yě, ǎn suī wú sān nián yǎng yù zhī kǔ, què yě yǒu shí wǔ nián tái jǔ zhī ēn.
我抬举你十五年了，孩儿也，俺虽无三年养育之苦，却也有十五年抬举之恩。
nǐ zé xiū shēng wàng le ǎn liǎng kǒu ér yě.
你则休生忘了俺两口儿也。
shī yún wǒ bù shuō zhī shí ēn bù duàn, shuō bà zhī shí duàn le ēn.
(诗云)我不说之时恩不断，说罢之时断了恩。
ǎn yǒu zhāo yī rì shēn wáng hòu, shuí shì wǒ de tuō má zhuài bù rén?
俺有朝一日身亡后，谁是我的拖麻拽布人？
zhèng mò yún zhè děng, wù de bù tòng shā wǒ yě!
(正末云)这等，兀的不痛杀我也！
zuò qì dào kē zhāng bǐng yí fú kē, yún ān zhù hái ér sū xǐng zhě.
(做气倒科)(张秉彝扶科，云)安住孩儿苏醒者。
zhèng mò chàng tǎng xiù cái ǎn fù qīn kǒu kuài xīn zhí zěn yǐn?
(正末唱)【倘秀才】俺父亲口快心直怎隐？
nín hái ér bí tòng xīn suān zěn rěn?
您孩儿鼻痛心酸怎忍？
xiǎng zhe nà dòng è sǐ de yé niáng, wù de bù tòng shā rén!
想着那冻饿死的爷娘，兀的不痛杀人！
bié le xiōng sǎo, lí le jiā mén, yǎng xià zhè gè dú hài de zǐ sūn.
别了兄嫂，离了家门，养下这个毒害的子孙。
zhèng mò duì mù kū kē chàng dāi gū duǒ xiǎng zhe ǎn rén wáng jiā pò, liú xià zhè gè ér shēng fèn, wǒ zhí tí kū de dì cǎn tiān hūn.
(正末对墓哭科)(唱)【呆骨朵】想着俺人亡家破，留下这个儿生忿，我直啼哭的地惨天昏。
bù zhēng jiāng xiān fù mǔ sī liang, yòu pà ǎn zhè lǎo yé niáng yì lùn.
不争将先父母思量，又怕俺这老爷娘议论。
zé dào bǎ shí yuè huái dān xiǎng, kě jiāng zhè shù zài qíng cháng jǐn.
则道把十月怀耽想，可将这数载情肠尽。
zhāng bǐng yí zuò tàn kē, yún hāi!
(张秉彝做叹科，云)嗨！
tā qīn de zé shì qīn.
他亲的则是亲。
zhèng mò chàng tā dào qīn de zé shì qīn, wǒ zěn kěn zhī ēn bù bào ēn?
(正末唱)他道亲的则是亲，我怎肯知恩不报恩？
yún fù qīn mǔ qīn, nín hái ér zé jīn rì jiù qǐng qǐ zhè liǎng bǎ gǔ shi, huí jiā xiāng qù.
(云)父亲、母亲，您孩儿则今日就请起这两把骨殖，回家乡去。
jiàn le bó fù bó niáng, jiāng gǔ shi mái rù zǔ fén, nín hái ér de lái shì fèng.
见了伯父、伯娘，将骨殖埋入祖坟，您孩儿得来侍奉。
wèi zhī fù qīn yì xià rú hé?
未知父亲意下如何？
zhāng bǐng yí bēi kē, yún hái ér, zé jīn rì kě biàn mái zàng nǐ fù mǔ qù bà.
(张秉彝悲科，云)孩儿，则今日可便埋葬你父母去罢。
zhèng mò chàng tǎng xiù cái dài fèng zhe ǎn xiān rén de jiào xùn, zěn gǎn dào bié le jiā zūn de yì fēn, nín hái ér liǎng xià lǐ yé niáng yí yàng de qīn.
(正末唱)【倘秀才】待奉着俺先人的教训，怎敢道别了家尊的义分，您孩儿两下里爷娘一样的亲。
zěn gǎn dào fēn zhēn jiǎ, biàn qīng hún, tiān dì yě jiù zhe ǎn wáng jiā sàng shēn.
怎敢道分真假，辩清浑，天地也就着俺亡家丧身。
gǔn xiù qiú xiǎng dāng rì pán chán wú yī wén, yí liú tuō èr qīn, tòng shā wǒ yě mìng jué lù jǐn, xiè fù qīn, jiāng nín hái ér tái jǔ chéng rén.
【滚绣球】想当日盘缠无一文，遗留托二亲，痛杀我也命绝禄尽，谢父亲，将您孩儿抬举成人。
lí le zhè lù zhōu xià mǎ cūn, zǎo lái dào dōng jīng yì dìng mén, jiāng ǎn zhè gǔ shi mái bìn, rèn le bó fù bó niáng ā, nín hái ér biàn suǒ chōu shēn.
离了这潞州下马村，早来到东京义定门，将俺这骨殖埋殡，认了伯父伯娘呵，您孩儿便索抽身。
xiān ān dìng le ǎn zhè shí wǔ nián wú zhǔ wáng hún pò, huí lái bào dá nǐ yī shuāng de gāo nián yǎng yù ēn, zěn bì de jiān xīn.
先安定了俺这十五年无主亡魂魄，回来报答你一双的高年养育恩，怎避的艰辛。
zhāng bǐng yí yún hái ér yě, nǐ qù zé qù, kě xiū bù huí lái.
(张秉彝云)孩儿也，你去则去，可休不回来。
kě lián jiàn ǎn lǎo liǎng kǒu r, wú ér wú nǚ, sī xiǎng shā nín yě.
可怜见俺老两口儿，无儿无女，思想杀您也。
zhè de shì hé tóng wén shū, hái ér, nǐ shōu zhí le zhě.
这的是合同文书，孩儿，你收执了者。
zhèng mò zuò shōu zhí bài bié kē zhāng bǐng yí yún hái ér, nǐ shì bì zǎo xiē ér huí lái.
(正末做收执、拜别科)(张秉彝云)孩儿，你是必早些儿回来。
cí yún zěn bù jiào wǒ bēi tí tòng kǔ, xiǎng qǐ lái shì dāo wān fèi fǔ.
(词云)怎不教我悲啼痛苦，想起来似刀剜肺腑。
nǐ ruò zàng le shēng shēn yé niáng, shì bì xiū wàng le nǐ yǎng shēn de fù mǔ.
你若葬了生身爷娘，是必休忘了你养身的父母。
xià zhèng mò chàng tǎng xiù cái yuǎn yuǎn wàng gāo shān yǐn yǐn, jìn jìn tīng huáng hé gǔn gǔn, wǒ zé jiàn duàn duàn tián dēng jiē yuǎn cūn.
(下)(正末唱)【倘秀才】远远望高山隐隐，近近听黄河滚滚，我则见段段田灯接远村。
dào zǔ zhái, zào qīn fén, jǐn le wǒ zhè diǎn ér xiào shùn.
到祖宅，造亲坟，尽了我这点儿孝顺。
yún āi!
(云)哎！
shì zhè děng zǒu, jǐ shí dé dào!
似这等走，几时得到！
nǐ yě xíng dòng xiē gè.
你也行动些个。
chàng gǔn xiù qiú zhè bān dān ā wǒ shēng pà bèi le mǔ qīn, zhè bān tí ā yòu zé pà bèi le fù qīn, hǎo zhe ǎn xiào xīn nán jǐn, zuò bù dé guō jù tián zhēn.
(唱)【滚绣球】这般担呵我生怕背了母亲，这般提呵又则怕背了父亲，好着俺孝心难尽，做不得郭巨、田真。
wù de bù yàn diào hún, hǔ shā rén, yuán lái shì zhì chéng de tiān shùn, kě yòu zǎo dòng guǐ jīng shén.
兀的不厌掉魂，唬煞人，原来是至诚的天顺，可又早动鬼惊神。
céng wén de gǔ lái xiào zǐ dān jì mǔ, gǎn dé mèn lín liǎng chǔ fèn, ǎn jīn rì yě jiǎo dǐ shēng yún.
曾闻的古来孝子担继母，感得闷林两处分，俺今日也脚底生云。
yún zé jīn rì biàn suǒ huí ǎn nà jiā xiāng qù yě.
(云)则今日便索回俺那家乡去也。
chàng shā wěi pī xīng dài yuè xīn cháng jǐn, guò shuǐ dēng shān jiǎo bù qín.
(唱)【煞尾】披星带月心肠紧，过水登山脚步勤。
yì jí bù jiāng zhòu yè fēn, xīn chóu qǐ jué tú lù wěn.
意急不将昼夜分，心愁岂觉途路稳。
tòng lèi líng líng yǔ sǎ chén, yuàn qì téng téng fēng sòng yún.
痛泪零零雨洒尘，怨气腾腾风送云。
kè shè qīng qīng liǔ sè xīn, qiān lǐ guān shān láo mèng pò.
客舍青青柳色新，千里关山劳梦魄。
guī dào liáng yuán rèn lǎo qīn, nèn shí jié cái bǎ wǒ zhè shí wǔ zài liú lí zhèng le běn.
归到梁园认老亲，恁时节才把我这十五载流离证了本。
xià dì sān zhé chá dàn shàng, yún qiè shēn liú tiān xiáng de hún jiā.
(下)第三折(搽旦上，云)妾身刘天祥的浑家。
zì cóng fēn fáng jiǎn kǒu, èr gē èr sǎo ān zhù, tā sān kǒu ér qù le, kě zǎo shí wǔ nián guāng jǐng yě.
自从分房减口，二哥、二嫂、安住，他三口儿去了，可早十五年光景也。
wǒ zhè jiā sī, huǒ yàn yě sì zhǎng jiāng qǐ lái, kāi zhe gè jiě diǎn pù.
我这家私，火焰也似长将起来，开着个解典铺。
wǒ dài guò lái de nǚ hái ér, rú jīn zhāo le gè nǚ xù.
我带过来的女孩儿，如今招了个女婿。
wǒ zé pà ān zhù lái rèn, ruò shì tā lái ā, zhè jiā sī dōu shì tā de, wǒ nà nǚ xù zhǐ hǎo zhēng zhuó yǎn kàn de yī kàn, yīn cǐ shàng wǒ xīn xià zé chóu zhe zhè yī jiàn.
我则怕安住来认，若是他来呵，这家私都是他的，我那女婿只好睁着眼看的一看，因此上我心下则愁着这一件。
jīn rì wú shén shì, zài zhè mén shǒu xián lì zhe, kàn yǒu shèn me rén lái.
今日无甚事，在这门首闲立着，看有甚么人来。
zhèng mò shàng, yún zì jiā liú ān zhù shì yě.
(正末上，云)自家刘安住是也。
yuǎn yuǎn wàng jiàn jiā xiāng, cán kuì, kě zǎo lái dào yě ā.
远远望见家乡，惭愧，可早来到也呵。
chàng zhōng lǚ fěn dié ér yuǎn fù huáng dōu, jí jiān jiān zǎo xíng wǎn zhù, zǎo nán dào shén guǐ jiē wú.
(唱)【中吕】【粉蝶儿】远赴皇都，急煎煎早行晚住，早难道神鬼皆无。
wǒ jiāng fàn chōng jī, chá jiě kě, zhǐ qián lái mǎi lù.
我将饭充饥，茶解渴，纸钱来买路。
lì jìn le nà yī qiān lǐ chéng tú, jǐ céng dào bàn shà ér tíng bù.
历尽了那一千里程途，几曾道半霎儿停步。
zuì chūn fēng ǎn xīn ér lǐ sī xiǎng shā lǎo yé niáng, zé dài yào mù ér zhōng mái zàng ǎn zhè xiān fù mǔ.
【醉春风】俺心儿里思想杀老爷娘，则待要墓儿中埋葬俺这先父母。
yī huì jiā fán nǎo shàng méi tóu, ān zhù dào dà lái shì kǔ, kǔ!
一会家烦恼上眉头，安住到大来是苦，苦！
wǒ zé dào gū yǐng gū shēn, liú luò zài tā zhōu tā xiàn, cán kuì yě, bù xiǎng hái rèn le zhè bó niáng bó fù.
我则道孤影孤身，流落在他州他县，惭愧也，不想还认了这伯娘伯父。
yún wǒ wèn rén lái, zhè lǐ biàn shì liú tiān xiáng bó fù jiā, qiě fàng xià zhè dān ér zhě.
(云)我问人来，这里便是刘天祥伯父家，且放下这担儿者。
zuò jiàn chá dàn kē, yún lǎo niáng, jiè wèn yī shēng: zhè lǐ kě shì liú tiān xiáng bó fù jiā me?
(做见搽旦科，云)老娘，借问一声：这里可是刘天祥伯父家么？
chá dàn yún biàn shì, nǐ wèn tā zěn de?
(搽旦云)便是，你问他怎的？
zhèng mò bài kē, yún yuán lái zhèng shì ǎn bó niáng.
(正末拜科，云)原来正是俺伯娘。
chá dàn yún shèn me bó niáng?
(搽旦云)甚么伯娘？
zhè xiǎo de hǎo zhà shú yě.
这小的好诈熟也。
zhèng mò chàng hóng xiù xié tā tā tā, kě yě wéi shèn me quán méi nà bàn diǎn ér qiān cháng gē dù?
(正末唱)【红绣鞋】他、他、他，可也为甚么全没那半点儿牵肠割肚？
quán méi nà bàn shēng ér duǎn tàn cháng xū?
全没那半声儿短叹长吁？
mò bù nín shū sǎo zhóu lǐ bù hé mù?
莫不您叔嫂妯娌不和睦？
yún bó niáng, ǎn bó bo nà lǐ qù le?
(云)伯娘，俺伯伯那里去了？
chá dàn yún shèn me bó bo?
(搽旦云)甚么伯伯？
wǒ bù zhī dào.
我不知道。
zhèng mò chàng bó bo kě yòu wú zōng yǐng.
(正末唱)伯伯可又无踪影。
bó niáng nà lǐ jǐn zhī wú, kě jiào wǒ nà dā ér zàng ǎn fù mǔ?
伯娘那里紧支吾，可教我那搭儿葬俺父母？
yún bó niáng, zé wǒ jiù shì nín zhí ér liú ān zhù.
(云)伯娘，则我就是您侄儿刘安住。
chá dàn yún nǐ shuō shì shí wǔ nián qián chèn shú qù de liú ān zhù me?
(搽旦云)你说是十五年前趁熟去的刘安住么？
nǐ fù qīn qù shí yǒu hé tóng wén shū lái, nín yǒu zhè hé tóng wén shū biàn shì zhēn de, wú biàn shì jiǎ de.
你父亲去时有合同文书来，您有这合同文书便是真的，无便是假的。
zhèng mò yún bó niáng, zhè hé tóng wén shū.
(正末云)伯娘，这合同文书。
yǒu yǒu yǒu.
有、有、有。
chàng pǔ tiān lè wǒ yì huāng sù, xīn yóu yù, ruò wú xiǎn zhèng, zěn biàn qīn shū?
(唱)【普天乐】我意慌速，心犹豫，若无显证，怎辩亲疏？
dì hé tóng kē chá dàn yún zhēng nài wǒ bù shí zì?
(递合同科)(搽旦云)争奈我不识字？
rú hé?
如何？
zhèng mò chàng bó niáng kě yě bú huì dú, jiāng qù zhe bó fù qīn shēn qù.
(正末唱)伯娘可也不会读，将去着伯父亲身觑。
yún hǎo yí gè xián dá de bó niáng yě, wǒ cuò mán yuàn le tā.
(云)好一个贤达的伯娘也，我错埋怨了他。
chàng tā yuán lái shì jiǔ liè sān zhēn xián dá fù, wù de gè lǎo rén jiā shàng rán dào chū jià cóng fū.
(唱)他元来是九烈三贞贤达妇，兀的个老人家尚然道出嫁从夫。
chá dàn rù mén kē zhèng mò yún ya!
(搽旦入门科)(正末云)呀！
bó niáng rù qù le, kě zěn me zhè yī shǎng hái bú jiàn shān lái?
伯娘入去了，可怎么这一晌还不见山来？
wǒ zǎo cāi zhe le yě.
我早猜着了也。
chàng yī lái shì shōu shí jì wù, èr lái shì zhǔn bèi xiào fú, dì sān lái kě shì bào yǔ qīn shǔ.
(唱)一来是收拾祭物，二来是准备孝服，第三来可是报与亲属。
liú tiān xiáng shàng, yún zì cóng ǎn tiān ruì xiōng dì, sān kǒu ér yī qù shí wǔ nián, bìng wú yīn xìn.
(刘天祥上，云)自从俺天瑞兄弟，三口儿一去十五年，并无音信。
wǒ zé kàn zhe nà liú ān zhù hái ér, zhī tā yǒu yě shì wú.
我则看着那刘安住孩儿，知他有也是无。
wǒ ruò dà jiā sī, wú rén chéng shòu, fán nǎo de wǒ yǎn yě hūn le, ěr yě lóng le.
我偌大家私，无人承受，烦恼的我眼也昏了，耳也聋了。
zuò jiàn kē, yún wù nà xiǎo de, nǐ shì shuí jiā de?
(做见科，云)兀那小的，你是谁家的？
zài wǒ mén shǒu zǒu lái zǒu qù de?
在我门首走来走去的？
zhèng mò yún wǒ yòu bù zài nǐ jiā mén shǒu, wǒ zhè lǐ shì rèn qīn juàn de, gàn nǐ shèn me shì?
(正末云)我又不在你家门首，我这里是认亲眷的，干你甚么事？
liú tiān xiáng yún bú shì wǒ jiā mén shǒu, kě shì shuí jiā mén shǒu?
(刘天祥云)不是我家门首，可是谁家门首？
zhèng mò yún nà bì gǎn shì liú tiān xiáng bó bo me?
(正末云)那壁敢是刘天祥伯伯么？
liú tiān xiáng yún zé wǒ biàn shì liú tiān xiáng.
(刘天祥云)则我便是刘天祥。
zhèng mò yún bó bo qǐng shàng, shòu nín zhí ér jǐ bài.
(正末云)伯伯请上，受您侄儿几拜。
zhèng mò bài, kē chàng yíng xiān kè yīn qiàn nián chèn shú shàng, bié jiā xiāng lín wài fǔ.
(正末拜，科)(唱)【迎仙客】因歉年趁熟上，别家乡临外府。
zěn zhī dào mìng ér lǐ bǎi bān wú shì chù.
怎知道命儿里百般无是处。
xiān wáng le ǎn dí qīn de yé niáng, shǒu zhe zhè bié rén jiā fù mǔ.
先亡了俺嫡亲的爷娘，守着这别人家父母。
zhěng shòu le shí wǔ zài gū dú, liú tiān xiáng yún nǐ jiào zuò shèn me míng zì?
整受了十五载孤独，(刘天祥云)你叫做甚么名字？
zhèng mò chàng zé ǎn ā, biàn shì nín zuò ér liú ān zhù.
(正末唱)则俺呵，便是您作儿刘安住。
liú tiān xiáng yún nǐ nà lǐ jiàn liú ān zhù lái?
(刘天祥云)你那里见刘安住来？
zhèng mò qù zé wǒ biàn shì liú ān zhù.
(正末去)则我便是刘安住。
liú tiān xiáng zuò bēi kē, yún pó pó, nǐ huān xǐ zán, ǎn liú ān zhù hái ér huí jiā lái le yě.
(刘天祥做悲科，云)婆婆，你欢喜咱，俺刘安住孩儿回家来了也。
chá dàn yún shèn me liú ān zhù?
(搽旦云)甚么刘安住？
zhè lǐ shào zi měi jí duō, jiàn zán yǒu xiē jiā sī, jiǎ zuò liú ān zhù lái rèn ǎn.
这里哨子每极多，见咱有些家私，假做刘安住来认俺。
tā yé niáng qù shí, yǒu hé tóng wén shū, ruò yǒu biàn shì zhēn de, wú biàn shì jiǎ de.
他爷娘去时，有合同文书，若有便是真的，无便是假的。
liú tiān xiáng yún pó pó yě dào de shì.
(刘天祥云)婆婆也道的是。
wǒ chū qù wèn tā.
我出去问他。
liú ān zhù, nǐ qù shí jié yǒu hé tóng wén shū, nǐ jiāng de lái wǒ kàn.
刘安住，你去时节有合同文书，你将的来我看。
zhèng mò yún yǒu wén shū lái, shì cái jiāo fù yǔ bó niáng le yě.
(正末云)有文书来，适才交付与伯娘了也。
liú tiān xiáng yún pó pó, xiū dòu wǒ shuǎ, wǒ wèn liú ān zhù lái, tā dào nǐ ná zhe wén shū le yě.
(刘天祥云)婆婆，休斗我耍，我问刘安住来，他道你拿着文书了也。
chá dàn yún wǒ bù céng ná.
(搽旦云)我不曾拿。
liú tiān xiáng yún liú ān zhù, pó pó dào tā bù céng ná.
(刘天祥云)刘安住，婆婆道他不曾拿。
hái ér yě, nǐ děng wǒ lái bō, zěn me jiù yǔ le tā?
孩儿也，你等我来波，怎么就与了他？
zhèng mò chàng shí liú huā ǎn yī shēng jīng xì yī shí cū, zhí nèn bān bù xiǎo shì tè hú tú.
(正末唱)【石榴花】俺一生精细一时粗，直恁般不晓事忒糊涂。
zé tā nà kǒu rú mì bō shuō cóng chū, bìng wú jiàn zǔ, suǒ kàn wén shū.
则他那口如蜜钵说从初，并无间阻，索看文书。
wǒ zé dào shì qīn gǔ xuè zhè dā ér lǐ zhòng wán jù, yī jiā ér shì bù fēn jū.
我则道是亲骨血这搭儿里重完聚，一家儿世不分居。
wǒ jiāng zhè hé tóng yī zhǐ huāng máng fù, dǎo zhe ǎn zuò le biǎn dàn tuō liǎng tóu xū.
我将这合同一纸慌忙付，倒着俺做了扁担脱两头虚。
dòu ān chún wǒ jiāng nà bǎi zhà de qián pó, cuò rèn zuò sān yí mèng mǔ.
【斗鹌鹑】我将那百诈的虔婆，错认做三移孟母。
wǒ yòu bù suǒ nín qián cái, yòu bù fēn nín dì tǔ.
我又不索您钱财，又不分您地土。
zhǐ yào bǎ wú zhǔ de wáng líng guī mù suǒ, nǐ kě yě xū niàn xiōng dì měi rú shǒu zú.
只要把无主的亡灵归墓所，你可也须念兄弟每如手足。
biàn zuò dào zhè zhāng zhǐ wèi yǒu wéi wú, nán dào wǒ xìng liú de bù qīn bù gù.
便做道这张纸为有为无，难道我姓刘的不亲不故。
zuò kàn dān ér bēi kē, yún fù qīn mǔ qīn, wù de bù tòng shā wǒ yě!
(做看担儿悲科，云)父亲、母亲，兀的不痛杀我也！
chàng shàng xiǎo lóu xiǎng zhe ǎn qú láo fù mǔ, yù le zhè jī huāng shí wù.
(唱)【上小楼】想着俺劬劳父母，遇了这饥荒时务。
cí zhe xiōng sǎo, yǐn zháo qī nán, chèn zhe fēng shú.
辞着兄嫂，引着妻男，趁着丰熟。
zěn zhī dào shòu duǎn cù, mìng kǔ dú, zài méi gè qīn rén kàn gù, shǎn de zhè liǎng bǎ gǔ shi ér bù zháo fén mù.
怎知道寿短促，命苦毒，再没个亲人看顾，闪的这两把骨殖儿不着坟墓。
yāo piān bó niáng nǐ yě tè hěn kù, zěn duì fù!
【幺篇】伯娘你也忒狠酷，怎对付！
zé dài yào mán le zhí ér, bèi le bó bo, xià le mái fú.
则待要瞒了侄儿，背了伯伯，下了埋伏。
dān zé shì tā qīn nǚ, hé nǚ fū, bǎ jiā yuán shōu qǔ, kě bù ǎn liǎng fáng tóu miè mén jué hù?
单则是他亲女，和女夫，把家缘收取，可不俺两房头灭门绝户？
liú tiān xiáng yún ān zhù hái ér, nǐ nà hé tóng wén shū wěi shí zài nà li yě?
(刘天祥云)安住孩儿，你那合同文书委实在那里也？
zhèng mò yún qià cái shì bó niáng qīn shǒu ér ná jìn qù le.
(正末云)恰才是伯娘亲手儿拿进去了。
chá dàn yún zhè gè shuō huǎng de xiǎo dì zǐ hái ér, wǒ jǐ céng jiàn nà wén shū lái?
(搽旦云)这个说谎的小弟子孩儿，我几曾见那文书来？
zhèng mò yún bó niáng, xiū dòu nín hái ér tuǒ.
(正末云)伯娘，休斗您孩儿妥。
nǐ qià cái míng míng de ná jìn qù, zěn shuō bù céng jiàn?
你恰才明明的拿进去，怎说不曾见？
chá dàn yún wǒ ruò jiàn nǐ nà wén shū, zhe wǒ lín shè jiā hài dīng chuāng.
(搽旦云)我若见你那文书，着我邻舍家害疔疮。
liú tiān xiáng yún pó pó.
(刘天祥云)婆婆。
nǐ ruò shì ná le, jiāng lái wǒ kàn.
你若是拿了，将来我看。
chá dàn yún zhè lǎo ér yě hú tū.
(搽旦云)这老儿也糊突。
zhè zhǐ wén shū, wǒ yào tā hú chuāng ér?
这纸文书，我要他糊窗儿？
yǒu shèn me yòng chǔ?
有甚么用处？
zhè sī gù yì de lái niē shé, dài zhà piàn zán de jiā sī lī.
这厮故意的来捏舌，待诈骗咱的家私哩。
zhèng wèi bó bo, nín hái ér bú yào jiā cái, zé yào bàng zhe zǔ fén shàng mái zàng le ǎn fù mǔ zhè liǎng bà er gǔ shi.
(正未)伯伯，您孩儿不要家财，则要傍着祖坟上埋葬了俺父母这两把儿骨殖。
wǒ biàn qù yě.
我便去也。
chá dàn dǎ pò zhèng mò tóu kē, yún lǎo de, nǐ zhǐ guǎn yǔ tā shuō shèn me?
(搽旦打破正末头科，云)老的，你只管与他说甚么？
zá jiā qù lái.
咱家去来。
guān mén kē xià zhèng mò yún rèn wǒ bù duì wǒ biàn bà, zěn me jiāng wǒ de tóu dǎ pò le?
(关门科)(下)(正末云)认我不队我便罢，怎么将我的头打破了？
tiān nà!
天那！
shuí rén yǔ wǒ zuò zhǔ zán!
谁人与我做主咱！
kū kē lǐ shè cháng shàng, yún lǎo hàn lǐ shè cháng shì yě.
(哭科)(李社长上，云)老汉李社长是也。
dǎ cóng liú tiān xiáng mén shěng jīng guò, kàn jiàn yí gè hòu shēng, zài nà li tí kū, bù zhī wèi hé?
打从刘天祥门省经过，看见一个后生，在那里啼哭，不知为何？
wǒ wèn tā bō.
我问他波。
zhè xiǎo de, nǐ shì shèn me rén: zhèng mò yún wǒ shì shí wǔ nián qián chèn shú qù de liú tiān ruì ér zi liú ān zhù, shè cháng rèn kē, yún shì shuí dǎ pò nǐ tóu tiān?
这小的，你是甚么人：(正末云)我是十五年前趁熟去的刘天瑞儿子刘安住，(社长认科，云)是谁打破你头天？
zhèng mò yún zhè bù gàn wǒ bó fù shì, shì bó niáng bù kěn rèn wǒ, ná le wǒ hé tóng wén shū, dǐ sǐ de lài le, yòu dǎ pò wǒ de tóu lái.
(正末云)这不干我伯父事，是伯娘不肯认我，拿了我合同文书，抵死的赖了，又打破我的头来。
shè cháng yún liú ān zhù, nǐ qiě shěng fán nǎo.
(社长云)刘安住，你且省烦恼。
nǐ shì wǒ de nǚ xù, wǒ yǔ nǐ zuò zhǔ.
你是我的女婿，我与你做主。
zhèng mò chàng mǎn tíng fāng xiè dé nǐ tài shān zuò zhǔ, wǒ shì tā dí qīn gǔ xuè, yòu bù bǐ fáng fēn de jiā nú.
(正末唱)【满庭芳】谢得你太山做主，我是他嫡亲骨血，又不比房分的家奴。
jiāng gǔ shi ér qīn dān de huán xiāng, gù zǒu le xiē ruò yuǎn chéng tú.
将骨殖儿亲担的还乡，故走了些偌远程途。
nǐ dào ǎn nà qīn bó fù yīn hé zhì nù, chì jǐn de dǎ yáo pó xiān zhuàn le wǒ wén shū.
你道俺那亲伯父因何致怒，赤紧的打尧婆先赚了我文书。
shè cháng yún nán dào bù rèn jiù bà le?
(社长云)难道不认就罢了？
zhèng mò chàng wǒ kě yě nán huí qù, dàn néng gōu zàng mái le wǒ fù mǔ, jiāng ān zhù rèn bù rèn dài hé rú?
(正末唱)我可也难回去，但能勾葬埋了我父母，将安住认不认待何如？
shè cháng yún liú tiān xiáng de lǎo pó pó wú lǐ yě, wǒ yǔ nǐ shuō qù.
(社长云)刘天祥的老婆婆无礼也，我与你说去。
liú tiān xiáng kāi mén lái, kāi mén lái.
刘天祥开门来，开门来。
liú tiān xiáng chá dàn shàng, yún shuí huàn mén lī?
(刘天祥、搽旦上，云)谁唤门哩？
kāi mén kē shè cháng yún liú tiān xiáng, nǐ shèn me dào lǐ?
(开门科)(社长云)刘天祥，你甚么道理？
nǐ qīn zhí ér huí lái, nǐ rèn tā bù rèn tā biàn bà, zěn shēng xìn zhe qī yán, jiāng tā tóu dōu dǎ pò le?
你亲侄儿回来，你认他不认他便罢，怎生信着妻言，将他头都打破了？
chá dàn yún zhè gè shè cháng, nǐ bù zhī tā shì zhà piàn rén de, gù lái wǒ jiā lǐ dǎ hùn.
(搽旦云)这个社长，你不知他是诈骗人的，故来我家里打诨。
tā jí shì wǒ jiā zhí, dāng chū fā céng yǒu hé tóng wén shū, yǒu nǐ huà de zì, yǒu nà wén shū biàn shì liú ān zhù.
他即是我家侄，当初发曾有合同文书，有你画的字，有那文书便是刘安住。
shè cháng yún nǐ shuō de shì.
(社长云)你说的是。
wù nà xiǎo de, nǐ shì liú ān zhù, nǐ fù mǔ céng yǒu hé tóng wén shū me?
兀那小的，你是刘安住，你父母曾有合同文书么？
zhèng mò yún shì yǒu lái, qià cái jiāo fù yǔ bó niáng le yě.
(正末云)是有来，恰才交付与伯娘了也。
shè cháng yún liú dà sǎo, yuán lái tā yǒu wén shū, shì nǐ ná zhe qù le.
(社长云)刘大嫂，元来他有文书，是你拿着去了。
chá dàn yún wǒ ruò ná le tā wén shū, wǒ chī mì fēng ér de shǐ.
(搽旦云)我若拿了他文书，我吃蜜峰儿的屎。
liú tiān xiáng yún qiě xiū wèn tā wén shū, zé wèn tā nà xiǎo de, nǐ fù qīn nà lǐ rén shì?
(刘天祥云)且休问他文书，则问他那小的，你父亲那里人氏？
xìng shèn míng shuí?
姓甚名谁？
wèi hé chū wài?
为何出外？
shuō de shì biàn shì liú ān zhù.
说的是便是刘安住。
shè cháng yún wù nà xiǎo de, nǐ jì shì liú dìng zhù, nǐ fù qīn nà lǐ rén shì?
(社长云)兀那小的，你既是刘定住，你父亲那里人氏？
xìng shèn míng shuí?
姓甚名谁？
wèi hé chū wài?
为何出外？
shuō de shì biàn shì liú ān zhù.
说的是便是刘安住。
shè cháng yún wù nà xiǎo de, nǐ jì shì liú ān zhù, nǐ fù qīn nà lǐ rén shì?
(社长云)兀那小的，你既是刘安住，你父亲那里人氏？
xìng shèn míng shuí?
姓甚名谁？
yīn hé chū wài?
因何出外？
shuō de shì biàn shì liú ān zhù, shuō de bú shì biàn bú shì liú ān zhù?
说的是便是刘安住，说的不是便不是刘安住？
zhèng mò yún tīng nín hái ér shuō lái: zǔ jū biàn liáng xī guān yì dìng fāng, zhù rén liú tiān xiáng, dì tiān ruì, zhí ér ān zhù, nián sān suì.
(正末云)听您孩儿说来：祖居汴梁西关义定坊，住人刘天祥，弟天瑞，侄儿安住，年三岁。
zé wèi liù liào bù shōu, shàng sī míng wén, zhe ǎn fēn fáng jiǎn kǒu, gè chù chèn shú.
则为六料不收，上司明文，着俺分房减口，各处趁熟。
yǒu dì tiān ruì, zì yuàn dài lǐng qī ér tā xiāng chèn shú, yī yīng jiā sī tián chǎn, bù céng fēn lìng.
有弟天瑞，自愿带领妻儿他乡趁熟，一应家私田产，不曾分另。
jīn lì hé tong wén shū èr zhǐ gè shōu yī zhǐ wèi zhào.
今立合同文书二纸各收一纸为照。
lì hé tong wén shū rén liú tiān xiáng, tóng lì wén shū liú tiān ruì, bǎo jiàn rén lǐ shè cháng.
立合同文书人刘天祥，同立文书刘天瑞，保见人李社长。
bù qī fù mǔ tóng ān zhù chèn shú, dào shān xī lù zhōu píng xiàn xià mǎ cūn zhāng bǐng yí jiā diàn fáng zhōng ān xià, fù mǔ rǎn bìng shuāng wáng, yǒu zhāng bǐng yí tái jǔ de wǒ chéng rén zhǎng dà.
不期父母同安住趁熟，到山西潞州平县下马村张秉彝家店房中安下，父母染病双亡，有张秉彝抬举的我成人长大。
wǒ rú jīn shí bā suì le, tí zhe ǎn fù mǔ liǎng bǎ gǔ shi ér, lái rèn bó fù.
我如今十八岁了，提着俺父母两把骨殖儿，来认伯父。
shuí xiǎng bó niáng jiāng hé tóng wén shū zhuàn de qù le, bó bo yòu bù kěn rèn wǒ, dào dǎ pò le wǒ de tóu.
谁想伯娘将合同文书赚的去了，伯伯又不肯认我，倒打破了我的头。
zhè děng yuān wǎng, nà lǐ qù fēn sù yě!
这等冤枉，那里去分诉也！
shè cháng yún zài bù xiāo shuō, zhèng shì wǒ nǚ xù liú ān zhù.
(社长云)再不消说，正是我女婿刘安住。
chá dàn yún zhè gè shè cháng, nǐ hǎo bù xiǎo shì, shì bú shì bù gàn nǐ shì.
(搽旦云)这个社长，你好不晓事，是不是不干你事。
guān shàng mén, lǎo de, zá jiā lǐ lái, tóng liú tiān xiáng xià shè cháng yún zhè gè lǎo qián pó, shǐ zhè děng jiàn shí, gù yì bù rèn tā.
关上门，老的，咱家里来，(同刘天祥下)(社长云)这个老虔婆，使这等见识，故意不认他。
xiàn fàng zhe dà yá mén, wǒ yǐn de nǐ gào zhuàng qù lái.
现放着大衙门，我引的你告状去来。
wài bàn bāo dài zhì lǐng zhāng qiān shàng, yún lǎo fū bāo zhěng shì yě.
(外扮包待制领张千上，云)老夫包拯是也。
xī yán biān shǎng jūn huí huán, dào zhè biàn liáng xī guān lǐ, zhī jiàn yī cóng rén nào.
西延边赏军回还，到这汴梁西关里，只见一丛人闹。
zhāng qiān, nǐ yǔ wǒ kàn zhe, wéi shèn me shì lái?
张千，你与我看着，为甚么事来？
shè cháng jiào kē, yún yuān qū yě.
(社长叫科，云)冤屈也。
bāo dài zhì yún ná guò lái.
(包待制云)拿过来。
.
。
zhāng qiān yǐn shàng, jiàn kē, yún dāng miàn.
(张千引上，见科，云))当面。
shè cháng cí yún gào dà rén tíng chēn xī nù.
(社长词云)告大人停嗔息怒。
tīng xiǎo rén cóng tóu pōu sù: xiǎo rén shì běn shè cháng, tā xìng liú huàn míng ān zhù.
听小人从头剖诉：小人是本社长，他姓刘唤名安住。
fù tiān ruì, bó bo tiān xiáng.
父天瑞，伯伯天祥。
shì dí qīn tóng bāo shǒu zú.
是嫡亲同胞手足。
.
。
wèi huāng nián shàng sī chuán shì, zhe fēn fáng gè chù chèn shú, tā fù mǔ yuǎn bēn lù zhōu, zài zhāng bǐng yí diàn zhōng ān yù.
为荒年上司传示，着分房各处趁熟，他父母远奔潞州，在张秉彝店中安寓。
jiù dāng rì zào xià hé tóng, bǎ jiā sī míng míng tián zhù.
就当日造下合同，把家私明明填注。
niàn xiǎo rén yǒu nǚ dìng nú, céng xǔ zuò liú jiā xí fù.
念小人有女定奴，曾许做刘家媳妇。
zhè wén shū shàng xiě zuò jiàn rén, yě zhǐ wèi zhān qīn dài gù.
这文书上写作见人，也只为沾亲带故。
shì yí yàng xiě chéng èr zhǐ, gè shōu zhí cún wèi zhèng jù.
是一样写成二纸，各收执存为证据。
shuí xiǎng liú tiān ruì fū fù shuāng wáng, sǐ de gè bù zháo fén mù.
谁想刘天瑞夫妇双亡，死的个不着坟墓。
gāng liú bù?
刚留不?
cǎi gàn pān sǒu dòng duàn fú jiǎo xiāng jiá kuí á còu jiē mí nüè tuì zhì cuō shā huán duì dié xián nǎi liáng ǒu zhǔ yí xiān fú qīn shi píng huài qīn chù gān mò zī sù méng cáng qǔ jiǎo pái bā bù dàng mǔ móu zhēng yán nǎi qiáo màn rōng móu è mǔ lán bīn yòu guī huāng hé cǎi áo huàn me zhà pín mén fá liàn nǎi sòng mí èr yǐ hòu pái tōng dùn xián pō dǐ dǎng huáng jīng yì jī?
踩旰⒍潘擞胨椴浮５饺缃袷逵嗄辏嗟谜疟褪挚搓铩＝桓队牒贤氖椋呕丶胰纤浮＝侵匙鲆坏Ｌ衾矗竿陌孳愫蒙藏取５矫徘捌布菪牡牟铮盐氖樵缦茸ァ０侔愕牡兰傧诱妫荒盍彩鳌Ｑ奂么蚱贫钔罚恋乃宋蘼贰Ｐ矣鲎徘嗵炖弦泼骶挡蝗菁轶肌？
shǎn hǎi cāng ā wò yà huáng qiǎng liǎo fēi tàng bā chì?
闪醢沧「呵卧氩皇抢钌绯そ趟粑瘛?
bāo dài zhì yún wù de liú ān zhù, wǒ bù wèn nǐ bié de, zhǐ wèn nǐ zhè shí wǔ nián zài nà li jū zhù lái?
包待制云)兀的刘安住，我不问你别的，只问你这十五年在那里居住来？
zhèng mò yún xiǎo rén zài lù zhōu gāo píng xiàn xià mǎ cūn zhāng bǐng yí jiā jū zhù lái.
(正末云)小人在潞州高平县下马村张秉彝家居住来。
chàng shí èr yuè kě lián wǒ shí guāi mìng kǔ, zhī zài zhāng bǐng yí jiā zàn yù quán jū.
(唱)【十二月】可怜我时乖命苦，只在张秉彝家暂寓权居。
shēng shòu le xiē fēng cān shuǐ sù, bā de dào zǔ guàn xiāng lǘ.
生受了些风餐水宿，巴的到祖贯乡闾。
wǒ zhī dào rèn zhe le bó niáng bó fù, biàn huān rán fù jiù rú chū.
我只道认着了伯娘伯父，便欢然复旧如初。
yáo mín gē zěn zhī ǎn bó niáng a, tā shì gè bù guān bù dài pō wú tú, cái shuō qǐ liú jiā ān zhù biàn zǎo zuǐ lú dōu.
【尧民歌】怎知俺伯娘啊，他是个不冠不带泼无徒，才说起刘家安住便早嘴卢都。
tā bǎ ǎn hé tóng wén zì zhuàn lái wú, jǐn chǎng r chuāi yǔ ǎn gè mèn hú lú.
他把俺合同文字赚来无，尽场儿揣与俺个闷葫芦。
shì zhè yuān yě bō qū, jiào ǎn nà lǐ sù, zhǐ luò de zì tūn shēng, àn tí kū.
似这冤也波屈，教俺那里诉，只落得自吞声，暗啼哭。
bāo dài zhì yún zhāng qiān jiāng yī xíng rén dōu yǔ wǒ dài dào kāi fēng fǔ lǐ lái.
(包待制云)张千将一行人都与我带到开封府里来。
tóng xià shè cháng yún hái ér yě, jiāng zhè liǎng bǎ gǔ shi, qiě ān zài wǒ jiā lǐ, wǒ tóng nǐ dào kāi fēng fǔ qù lái.
(同下)(社长云)孩儿也，将这两把骨殖，且安在我家里，我同你到开封府去来。
zhèng mò yún nà kāi fēng fǔ bāo lóng tú, ǎn yě duō céng jiàn rén shuō lái.
(正末云)那开封府包龙图，俺也多曾见人说来。
chàng shōu wěi tā qīng gěng gěng shuǐ yī sì, míng lǎng lǎng jìng bù rú.
(唱)【收尾】他清耿耿水一似，明朗朗镜不如。
tā jiāng ǎn yī xíng rén dōu dài dào nán yá qù, wǒ pàn bǎ gè tóu kē suì jīn jiē, jiào dào wěi shí de qū.
他将俺一行人都带到南衙去，我拚把个头磕碎金阶，叫道委实的屈。
tóng xià dì sì zhé zhāng qiān pái yá shàng, yún zài yá rén mǎ píng ān, tái shū àn.
(同下)第四折(张千排衙上，云)在衙人马平安，抬书案。
bāo dài zhì shàng, shī yún dōng dōng yá gǔ xiǎng, gōng lì liǎng biān pái.
(包待制上，诗云)冬冬衙鼓响，公吏两边排。
yán wáng shēng sǐ diàn, dōng yù xià hún tái.
阎王生死殿，东狱吓魂台。
lǎo fū bāo zhěng, zì shí rì qián xī yán biān shǎng jūn huí lái, dǎ xī guān lǐ guò, yǒu yī huǒ gào zhuàng de shì liú ān zhù.
老夫包拯，自十日前西延边赏军回来，打西关里过，有一火告状的是刘安住。
lǎo fū jiāng yī xíng rén dū xià zài kāi fēng fǔ tóng yá láo lǐ, zhǐ bù shěn wèn.
老夫将一行人都下在开封府同衙牢里，只不审问。
nǐ dào wèi hé?
你道为何？
zhǐ wèi liú ān zhù gào de nà cí yīn shàng shuō dào: shí wǔ nián qián zài lù zhōu gāo píng xiàn xià mǎ cūn zhāng bǐng yí jiā zhù lái, yǐ cǐ lǎo fū shí rì bù wèn.
只为刘安住告的那词因上说道：十五年前在潞州高平县下马村张秉彝家住来，以此老夫十日不问。
wǒ yǐ céng chāi rén jiāng zhāng bǐng yí qǔ dào le yě.
我已曾差人将张秉彝取到了也。
zhāng qiān, jiāng ān zhù yì qǐ, dōu yǔ wǒ ná shàng tīng lái zhě.
张千，将安住一起，都与我拿上厅来者。
zhèng mò tóng zhòng shàng zhèng mò chàng shuāng diào xīn shuǐ lìng zhǐ ǎn zhè xiǎo rén bù jiě dà rén jī, bǎ dài shāng rén dào jiān le shí rì.
(正末同众上)(正末唱)【双调】【新水令】只俺这小人不解大人机，把带伤人倒监了十日。
gān lián rén bù wèn jí, bèi lùn rén jǐn gōu tí.
干连人不问及，被论人尽勾提。
àn àn cāi yí, zěn cān tòu jiù zhòng yì.
暗暗猜疑，怎参透就中意。
zhāng qiān yún dāng miàn.
(张千云)当面。
zhòng guì kē bāo dài zhì yún yī xíng rén dōu yǒu me?
(众跪科)(包待制云)一行人都有么？
zhāng qiān yún bǐng yé, dōu yǒu le yě.
(张千云)禀爷，都有了也。
bāo dài zhì yún liú ān zhù, zhè gè shì nǐ de shuí?
(包待制云)刘安住，这个是你的谁？
zhèng mò yún shì wǒ bó fù bó niáng.
(正末云)是我伯父、伯娘。
bāo dài zhì yún shuí dǎ pò nǐ tóu lái?
(包待制云)谁打破你头来？
zhèng mò yún shì ǎn bó niáng lái.
(正末云)是俺伯娘来。
bāo dài zhì yún shuí ná le nǐ hé tóng wén shū lái?
(包待制云)谁拿了你合同文书来？
zhèng mò yún ǎn bó niáng ná le lái bāo dài zhì yún nà bó niáng shì nín qīn de me?
(正末云)俺伯娘拿了来(包待制云)那伯娘是您亲的么？
zhèng mò yún shì ǎn qīn de.
(正末云)是俺亲的。
bāo dài zhì yún wù nà pó zǐ, zhè gè shì nín qīn zhí ér bú shì?
(包待制云)兀那婆子，这个是您亲侄儿不是？
chá dàn yún zhè bú shì ǎn qīn zhí ér, tā yào hùn lài ǎn jiā sī lī.
(搽旦云)这不是俺亲侄儿，他要混赖俺家私哩。
bāo dài zhì yún nǐ ná le tā wén shū, rú jīn kě zài nà li?
(包待制云)你拿了他文书，如今可在那里？
chá dàn yún bìng bù céng jiàn shèn me wén shū, ruò jiàn guǒ wǒ jiù hài yǎn téng.
(搽旦云)并不曾见甚么文书，若见果我就害眼疼。
bāo dài zhì yún wù nà liú tiān xiáng, zhè gè shì nǐ qīn zhí ér me?
(包待制云)兀那刘天祥，这个是你亲侄儿么？
liú tiān xiáng yún ǎn nà zhí ér, shì sān suì lí jiā de, lián wǒ yě bù rèn de.
(刘天祥云)俺那侄儿，是三岁离家的，连我也不认的。
pó pó shuō dào bú shì.
婆婆说道不是。
bāo dài zhì yún zhè lǎo ér hǎo hú lú tí.
(包待制云)这老儿好葫芦提。
zěn shēng pó pó shuō bú shì jiù bú shì?
怎生婆婆说不是就不是？
wù nà lǐ shè cháng, duān dì tā shì qīn bú shì qīn?
兀那李社长，端的他是亲不是亲？
shè cháng yún zhè gè shì tā qīn bó fù qīn bó niáng, zhè pó zǐ dǎ pò tā tóu.
(社长云)这个是他亲伯父、亲伯娘，这婆子打破他头。
wǒ shì tā qīn zhàng rén, zěn me bú shì qīn de?
我是他亲丈人，怎么不是亲的？
bāo dài zhì yún wù nà liú tiān xiáng, nǐ zěn me shuō?
(包待制云)兀那刘天祥，你怎么说？
liú tiān xiáng yún pó pó shuō bú shì?
(刘天祥云)婆婆说不是？
duō zá bú shì.
多咱不是。
bāo dài zhì yún jì rán zhè lǎo ér hé liú ān zhù bú shì qīn ā, liú ān zhù, nǐ yǔ wǒ jiǎn yī gēn dà bàng zi, ná xià nà lǎo ér, zhuó shí dǎ zhě.
(包待制云)既然这老儿和刘安住不是亲呵，刘安住，你与我拣一根大棒子，拿下那老儿，着实打者。
zhèng shī chàng qiáo pái ér tā shì gè lǎo rén jiā duō bèi huǐ, dà rén xū yǒu cái zhì.
(正失唱)【乔牌儿】他是个老人家多背悔，大人须有才智。
wài rén xíng bái dǎ le yóu dāng zuì, kě bù ǎn guān qīn rén jué fēn yì.
外人行白打了犹当罪，可不俺关亲人绝分义。
bāo dài zhì yún nǐ zhǐ dǎ zhe tā, wèn yí gè shuí shì shuí fēi, biàn hǎo dìng zuì yě.
(包待制云)你只打着他，问一个谁是谁非，便好定罪也。
zhèng mò chàng guà yù gōu xiàng gōng dào shuí shì shuí fēi biàn dé zhī, bāo dài zhì zuò nù kē, yún wù nà liú ān zhù, nǐ kě zěn shēng bù zháo shí dǎ zhě, zhèng wèi chàng ǎn fù qīn shàng wù shì tā qīn xiōng dì.
(正末唱)【挂玉钩】相公道谁是谁非便得知，(包待制做怒科，云)兀那刘安住，你可怎生不着实打者，(正未唱)俺父亲尚兀是他亲兄弟。
què jiào ǎn luàn bàng hú qiāo rěn xià de, yě yào xiǎng gè rén xīn dà lǐ zhōng nán mèi.
却教俺乱棒胡敲忍下的，也要想个人心大理终难昧。
wǒ xū shì tā qīn zǐ zhí, yòu bù zhēng shén jiā hé jì.
我须是他亲子侄，又不争甚家和计。
wǒ běn wèi xíng xiào ér lái, kě zěn me shēng fèn ér guī?
我本为行孝而来，可怎么生忿而归？
bāo dài zhì shī yún lǎo fū dī shǒu zì píng lùn, jiù zhōng qū zhí qǐ nán fēn.
(包待制诗云)老夫低首自评论，就中曲直岂难分。
wéi shèn zhí ér bù qiāng bó fù dǎ.
为甚侄儿不将伯父打。
kě zhī qīn zhě yuán lái zé shì qīn.
可知亲者原来则是亲。
wù nà xiǎo sī, wǒ zhe nǐ dǎ zhè lǎo ér, nǐ zuǒ lái yòu qù.
兀那小厮，我着你打这老儿，你左来右去。
zhǐ shì bù kěn dǎ.
只是不肯打。
zhāng qiān, qǔ jiā lái jiāng nà xiǎo sī jiā le zhě.
张千，取枷来将那小厮枷了者。
zuò jiā zhèng mò kē zhèng mò chàng yàn ér luò tā jīng tiáo gùn bìng bù céng tāng zhe pí, wǒ hé yè jiā dǎo tì tā dān jiāng zuì.
(做枷正末科)(正末唱)【雁儿落】他荆条棍并不曾汤着皮，我荷叶枷倒替他耽将罪。
wěn fàng zhe dǎ yáo pó zài yī bì, jí de nà gè shè cháng nán zhī duì.
稳放着打尧婆在一壁，急的那个社长难支对。
dé shèng lìng ya!
【得胜令】呀！
zhè shì wǒ dú zì luò pián yí, hǎo zhe wǒ bàn shǎng shì dāi chī.
这是我独自落便宜，好着我半晌似呆痴。
ǎn zhī dào zhèng zhí xiāo chéng xiàng, yuán lái shì fēng mó de dǎng tài wèi.
俺只道正直萧丞相，元来是风魔的党太尉。
kān bēi, qū chén shā liú tiān ruì, shéi zhī kě zěn le hú lú tí bāo dài zhì?
堪悲，屈沉杀刘天瑞，谁知可怎了葫芦提包待制？
bāo dài zhì yún zhāng qiān, jiāng liú ān zhù xià zài sǐ qiú láo lǐ qù.
(包待制云)张千，将刘安住下在死囚牢里去。
nǐ jìn qián lái.
你近前来。
dǎ ěr yīn kē zhāng qiān yún lǐ huì de.
(打耳喑科)(张千云)理会的。
zhāng qiān zuò jiā zhèng mò xià bāo dài zhì yún zhè xiǎo sī míng míng yào hùn lài nǐ zhè jiā sī, shì gè jiǎ de, chá dàn yún, dà rén jiàn de shì.
(张千做枷正末下)(包待制云)这小厮明明要混赖你这家私，是个假的，(搽旦云，大人见的是。
tā nà lǐ shì wǒ qīn zhí ér liú ān zhù?
他那里是我亲侄儿刘安住？
zhāng qiān yún bǐng yé, nà liú ān zhù xià zài láo lǐ fā qǐ bìng lái, yǒu bā jiǔ fēn zhòng lī.
(张千云)禀爷，那刘安住下在牢里发起病来，有八九分重哩。
bāo dài zhì yún tiān yǒu bù cè fēng yún, rén yǒu dàn xī huò fú: nà xiǎo sī qià cái wú bìng, zěn shēng xià zài láo lǐ biàn yǒu bìng?
(包待制云)天有不测风云，人有旦夕祸福：那小厮恰才无病，怎生下在牢里便有病？
zhāng qiān nǐ zài qù kàn lái.
张千你再去看来。
zhāng qiān bào, yún bìng chóng jiǔ fēn le yě.
(张千报，云)病重九分了也。
bāo dài zhì yún, nǐ zài kàn yún.
(包待制云)，你再看云。
zhāng qiān yòu bào, yún liú ān zhù tài yáng xué bèi tā wù suǒ shāng, guān yǒu qīng zǐ hén kě yàn, shì gè pò shāng fēng de bìng zhèng, sǐ le yě.
(张千又报，云)刘安住太阳穴被他物所伤，观有青紫痕可验，是个破伤风的病症，死了也。
chá dàn yún sǐ le, xiè tiān dì.
(搽旦云)死了，谢天地。
bāo dài zhì yún zěn me le zhè zhuāng shì?
(包待制云)怎么了这桩事？
rú jīn dào zuò le rén mìng, shì yuè zhòng le yě.
如今倒做了人命，事越重了也。
wù nà pó zǐ, nǐ yǔ liú ān zhù guān qīn me?
兀那婆子，你与刘安住关亲么？
chá dàn yún ǎn bù qīn.
(搽旦云)俺不亲。
bāo dài zhì yún nǐ ruò shì qīn ā, nǐ shì dà tā shì xiǎo, xiū dào sǐ le yí gè liú ān zhù, biàn sǐ le shí gè, zé shì wù shā zǐ sūn bù cháng mìng, zé fá xiē tóng nà shú
(包待制云)你若是亲呵，你是大他是小，休道死了一个刘安住，便死了十个，则是误杀子孙不偿命，则罚些铜纳赎；
ruò shì bù qīn ā.
若是不亲呵。
dào bù de shā rén cháng mìng, qiàn zhài huán qián.
道不的杀人偿命，欠债还钱。
tā shì gè bái shì rén, nǐ bù rèn tā bà le, què ná zhe shén xiē zhàng dǎ pò tā tóu, zuò le pò shāng fēng shēn sǐ.
他是各白世人，你不认他罢了，却拿着甚些仗打破他头，做了破伤风身死。
lǜ shàng shuō: ōu dǎ píng rén, yīn ér zhì sǐ zhě dǐ mìng.
律上说：殴打平人，因而致死者抵命。
zhāng qiān jiāng jiā lái, jiā le zhè pó zǐ, tì liú ān zhù cháng mìng qù.
张千将枷来，枷了这婆子，替刘安住偿命去。
chá dàn huāng kē, yún dà rén, jiǎ ruò yǒu xiē guān qīn, kě ráo de me?
(搽旦慌科，云)大人，假若有些关亲，可饶的么？
bāo dài zhì yún shì qīn biàn bù cháng mìng.
(包待制云)是亲便不偿命。
chá dàn yún zhè děng, tā xū shì ǎn qīn zhí ér lī.
(搽旦云)这等，他须是俺亲侄儿哩。
bāo dài zhì yún wù nà pó zǐ, liú ān zhù huó shí nǐ shuō bú shì, liú ān zhù sǐ le, kě jiù shuō shì.
(包待制云)兀那婆子，刘安住活时你说不是，刘安住死了，可就说是。
zhè guān fǔ dào yóu de nǐ nà?
这官府倒由的你那？
jì shuō shì qīn zhí ér, yǒu shèn me xiǎn zhèng?
既说是亲侄儿，有甚么显证？
chá dàn yún dà rén, xiàn yǒu hé tóng wén shū zài cǐ.
(搽旦云)大人，现有合同文书在此。
bāo dài zhì cí yún zhè xiǎo sī běn shuō de dīng yī què èr, zhè pó zǐ shēng niǔ zuò chā sān cuò sì.
(包待制词云)这小厮本说的丁一确二，这婆子生扭做差三错四。
wǒ yòng de gè xiǎo xiǎo jī guān, zǎo xián chū hé tóng wén zì.
我用的个小小机关，早嫌出合同文字。
wù nà pó zǐ, hé tóng wén shū yǒu yí yàng liǎng zhāng, zhǐ zhè yī zhāng, zěn zuò de hé tóng wén zì?
兀那婆子，合同文书有一样两张，只这一张，怎做的合同文字？
chá dàn yún dà rén, zhè lǐ hái yǒu yī zhāng.
(搽旦云)大人，这里还有一张。
bāo dài zhì yún jì rán hé tóng wén zì yǒu le yě, nǐ mǎi gè guān cái.
(包待制云)既然合同文字有了也，你买个棺材。
zàng mái liú ān zhù qù bà.
葬埋刘安住去罢。
chá dàn kòu tóu kē, yún suǒ shì xiè le dà rén.
(搽旦叩头科，云)索是谢了大人。
bāo dài zhì yún zhāng qiān, jiāng liú ān zhù shī shǒu, tái zài dāng miàn, jiào tā kàn qù.
(包待制云)张千，将刘安住尸首，抬在当面，教他看去。
zhāng qiān lǐng zhèng mò shàng chá rì jiàn kē, yún ya!
(张千领正末上)(搽日见科，云)呀！
tā yuán lái bù céng sǐ.
他原来不曾死。
tā shì jiǎ de, bú shì liú ān zhù.
他是假的，不是刘安住。
bāo dài zhì yún liú ān zhù, bèi wǒ zhuàn chū zhè hé tóng wén shū lái le yě.
(包待制云)刘安住，被我赚出这合同文书来了也。
zhèng mò yún ruò fēi qīng tiān lǎo ye, wù de bù qū shā xiǎo rén yě!
(正末云)若非青天老爷，兀的不屈杀小人也！
bāo dài zhì yún liú ān zhù, nǐ huān xǐ me?
(包待制云)刘安住，你欢喜么？
zhèng mò yún kě zhī huān xǐ lī.
(正末云)可知欢喜哩。
bāo dài zhì yún wǒ gèng zhe nǐ dà huān xǐ lī.
(包待制云)我更着你大欢喜哩。
zhāng qiān, sī fáng zhōng huàn chū nà zhāng bǐng yí lái zhě.
张千，司房中唤出那张秉彝来者。
zhāng bǐng yí shàng, jiàn zhèng mò bēi kē zhèng mò chàng tián shuǐ lìng wǒ zhǐ wèi rèn zǔ guī zōng, chí mián zǎo qǐ, dēng shān shè shuǐ, fǔ néng gōu dào tíng wéi.
(张秉彝上，见正末悲科)(正末唱)【甜水令】我只为认祖归宗，迟眠早起，登山涉水，甫能勾到庭帏。
yòu shéi zhī bó mǔ wú qíng, shí fēn cāi jì, bǎi bān qū bī, zhí nèn de mìng yùn dī wēi.
又谁知伯母无情，十分猜忌，百般驱逼，直恁的命运低微。
zhé guì lìng dìng dào shì sǐ bié shēng lí, yǔ ǎn nà zài yǎng diē niáng, yǒng méi gè xiāng jiàn zhī qī.
【折桂令】定道是死别生离，与俺那再养爹娘，永没个相见之期。
xìng yù qīng guān, gāo tái míng jìng, fèi jìn xīn jī.
幸遇清官，高抬明镜，费尽心机。
zhuàn chū le hé tóng de yī zhāng wén qì, cái xǔ wǒ mái zàng de zhè liǎng bà er gǔ shi.
赚出了合同的一张文契，才许我埋葬的这两把儿骨殖。
jīn rì gè fù zǐ xiāng yī, ēn yì wú kuī, zǎo zé bù mí shī le bǎi shì zōng zhī, ǎn kě yě gǎn wàng wèi le nǐ zhè shí zài tí xié.
今日个父子相依，恩义无亏，早则不迷失了百世宗支，俺可也敢忘味了你这十载提携。
bāo dài zhì yún zhè yī zhuāng gōng shì dōu wán bèi le yě.
(包待制云)这一桩公事都完备了也。
yī xíng rén guì zhe, tīng wǒ lǎo fū xià duàn.
一行人跪着，听我老夫下断。
cí yún shèng tiān zǐ fǔ shì ān mín, yóu jiā yì xiào zǐ shùn sūn.
(词云)圣天子抚世安民，尤加意孝子顺孙。
zhāng bǐng yí běn chǔ xiàn lìng, qī bìng zèng xián dé fū rén.
张秉彝本处县令，妻并赠贤德夫人。
lǐ shè cháng shǎng yín bǎi liǎng, zhe nǚ fū zé rì chéng hūn.
李社长赏银百两，着女夫择日成婚。
liú ān zhù lì xíng xiào dào, cì jìn shì guàn dài róng shēn.
刘安住力行孝道，赐进士冠带荣身。
jiāng fù mǔ zǔ yíng ān zàng, lì bēi jié xiǎn yào yōu hún.
将父母祖茔安葬，立碑碣显耀幽魂。
liú tiān yàng méng lóng yǒu zuì, niàn nián lǎo réng zuò qí mín.
刘天样朦胧有罪，念年老仍做耆民。
qī yáng shì běn dāng zhòng qiǎn, gū zhǔn shú tóng fá qiān jīn.
妻杨氏本当重谴，姑准赎铜罚千斤。
qí zhuì xù yuán fēi guā gé, xiàn jí shí zhú chū liú mén.
其赘婿元非瓜葛，限即时逐出刘门。
gèng jiē bǎng tōng xíng xiǎo yù, míng shì de wáng fǎ wú qīn.
更揭榜通行晓谕，明示的王法无亲。
zhòng xiè kē zhèng mò chàng shuǐ xiān zǐ bǎ bái lán shān huàn le lǜ luó yī, dǐ duō shǎo yī jǔ chéng míng tiān xià zhī.
(众谢科)(正末唱)【水仙子】把白褴衫换了绿罗衣，抵多少一举成名天下知。
wéi shèn me huáng ēn bù qì gū hán bèi, shì gāo tiān yù lù chuí, shēng hé sǐ gòng dài róng huī.
为甚么皇恩不弃孤寒辈，似高天雨露垂，生和死共戴荣辉。
suī rán shì zhāng bǐng yí shí fēn rén dé, lǐ shè cháng yī shēng xìn yì, yě hé rú ǎn bó fù jiā yǒu xián qī.
虽然是张秉彝十分仁德，李社长一生信义，也何如俺伯父家有贤妻。
tí mù liú ān zhù guī rèn zǔ dài zōng qīn zhèng míng bāo lóng tú zhì zhuàn hé tóng wén zì
题目刘安住归认祖代宗亲正名包龙图智赚合同文字