dì yī zhé chōng mò yē lǜ wàn hù lǐng xiǎo fān shàng yē lǜ wàn hù yún hú mǎ páo xiào lǔ dì hán, píng shā mò mò cǎo bān bān, ér láng xiāo yǒng duō xióng zhuàng, jiū jiū wēi fēng zhèn běi fān, mǒu nǎi běi fān yē lǜ wàn hù shì yě.
第一折(冲末耶律万户领小番上)(耶律万户云)胡马咆哮虏地寒，平沙漠漠草斑斑，儿郎骁勇多雄壮，赳赳威风镇北番，某乃北番耶律万户是也。
ǎn zhè fān bāng, bīng qiáng jiàng yǒng, hǎi kuò shān gāo.
俺这番邦，兵强将勇，海阔山高。
sì shí bù biàn qiū dōng, bā jié qǐ zhī suì yuè.
四时不辨秋冬，八节岂知岁月。
yè guān běi dǒu, biàn xiǎo dōng nán.
夜观北斗，便晓东南。
měi zhe pí qiú, bù zhī lěng rè.
每着皮裘，不知冷热。
yī zhèn zhèn pū miàn huáng shā, hán shèn shèn qīn rén lěng qì.
一阵阵扑面黄沙，寒渗渗侵人冷气。
sān chūn jǐn wú táo xìng, bǎi lǐ nà de sāng má.
三春尽无桃杏，百里那得桑麻。
sì shí yì wú gēng zhòng, quán píng qiǎng lǔ wèi jiā.
四时亦无耕种，全凭抢虏为家。
mǒu huī xià fān bīng hào dà, měng jiàng yīng xióng, mǎ féi rén zhuàng, bù shí zài biān qiǎng lǔ, jīn tún jūn zài yán zhōu, jiāng gè chù jìn gòng yāo jié xià.
某麾下番兵浩大，猛将英雄，马肥人壮，不时在边抢虏，今屯军在延州，将各处进贡邀截下。
mǒu jīn xià zhàn shū qù, dān nuò dà sòng jiā míng jiàng chū mǎ, yǔ mǒu jiāo zhàn, bié biàn shū yíng, fāng xiǎn wēi fēng běi lǔ qiáng, mì pái jiàn jǐ jìn hán guāng, qí kāi mǎ dào shī xiāo yǒng, dà sòng yīng xióng gǒng shǒu jiàng.
某今下战书去，单搦大宋家名将出马，与某交战，别辨输赢，方显威风北虏强，密排剑戟进寒光，旗开马到施骁勇，大宋英雄拱手降。
xià hán wèi gōng shàng, yún shèng zhì wú wéi sì hǎi ān, xiǎo chén hé xìng liè yuān bān.
(下)(韩魏公上，云)圣治无为四海安，小臣何幸列鹓班。
zī zī jī guó zhōng liáng zhì, cǎo kòu zéi bīng tòu dǎn hán.
孜孜基国忠良志，草寇贼兵透胆寒。
lǎo fū xìng hán, míng qí, zì zhì guī.
老夫姓韩，名琦，字稚圭。
nǎi xiāng zhōu rén shì.
乃相州人氏。
jiā yòu zhōng mǒu nián èr shí jìn shì jí dì, dāng shí tài shǐ guān zòu yuē: rì xià wǔ sè yún xiàn, shì yǐ cháo tíng jiāng lǎo fū zhòng rèn, lèi qiān shòu yǐ píng zhāng, cì hòu bài xiāng, shēng yáng guàn mǎn sì fāng, ōu yáng xiū yún: lǎo fū lín dà jié, jué dà shì, chuí shēn zhèng hù, bù dòng shēng sè, ér cuò tiān xià rú tài shān zhī ān, wèi zhī shè jì zhī chén.
嘉祐中某年二十进士及第，当时太史官奏曰：日下五色云现，是以朝廷将老夫重任，累迁授以平章，次后拜相，声扬贯满四方，欧阳修云：老夫临大节，决大事，垂绅正笏，不动声色，而措天下如泰山之安，谓之社稷之臣。
lǎo fū zì xiào, zhèng suǒ wèi shēng wén guò shí, jūn zǐ chǐ zhī, jiē lài shèng rén zài wèi, tiān xià tài píng, pō nài běi fān lǔ kòu wú lǐ, qīn fàn biān jìng.
老夫自笑，正所谓声闻过实，君子耻之，皆赖圣人在位，天下太平，颇奈北番虏寇无礼，侵犯边境。
mǒu xiǎng lǔ kòu nǎi shì fú yóu hàn dà shù, kě xiào bù zì liàng.
某想虏寇乃是蜉蝣撼大树，可笑不自量。
jīn fèng shèng rén de mìng, zhe lǎo fū chuán yǔ bā fǔ zǎi xiàng fàn zhòng yān děng, jǔ míng jiàng yī yuán, jí qù jiǎo chú zéi kòu, ruò dé shèng huí huán, jiā guān cì shǎng.
今奉圣人的命，着老夫传与八府宰相范仲淹等，举名将一员，疾去剿除贼寇，若得胜回还，加官赐赏。
wǒ xiǎng nà xiōng nú shǔ qiè qǐ kān lùn, xuǎn jiāng qū bīng tǒng dà jūn.
我想那匈奴鼠窃岂堪论，选将驱兵统大军。
ruò dào biān tíng huī jiàn jǐ, guǎn jiào qǐng kè dìng yān fēn.
若到边庭挥剑戟，管教顷刻定烟氛。
xià fàn zhòng yān lǐng zhī cóng shàng, yún bó lǎn qún shū guàn jiǔ jīng, fèng huáng chí shàng gǎn zhēng róng.
(下)(范仲淹领祗从上，云)博览群书贯九经，凤凰池上敢峥嵘。
diàn qián céng xiàn shēng píng cè, dú zhàn áo tóu dì yī míng.
殿前曾献升平策，独占鳌头第一名。
lǎo fū xìng fàn, míng zhòng yān, zì xī wén, zǔ jū fén zhōu rén shì, hòu xǐ sū zhōu, jū zhù wú xiàn.
老夫姓范，名仲淹，字希文，祖居汾州人氏，后徙苏州，居住吴县。
yòu xí rú yè, pō tōng jīng shǐ, yī jǔ jìn shì jí dì.
幼习儒业，颇通经史，一举进士及第。
suí cháo shù zài, zī zī zhōng xiào, gěng gěng zhèng zhí, shèng rén kě lián, guān bài bīng bù shàng shū, zhèng shòu tiān zhāng gé dà xué shì zhī zhí.
随朝数载，孜孜忠孝，耿耿正直，圣人可怜，官拜兵部尚书，正授天章阁大学士之职。
fāng jīn sì hǎi yàn rán, lí mín yuè yè, pō nài yàn mén guān yē lǜ wàn hù wú lǐ, cǐ rén bù zūn tiān mìng, qīn fàn biān jìng, bù shí chū mò, qiǎng lǔ gè chù jìn gòng zhī wù.
方今四海晏然，黎民乐业，颇奈雁门关耶律万户无礼，此人不遵天命，侵犯边境，不时出没，抢虏各处进贡之物。
shèng rén dà nù, zhe lǎo fū zài cǐ shěng táng, jù huì bā fǔ shāng yì, jǔ jiāng xīng shī, jiǎn chú zéi kòu.
圣人大怒，着老夫在此省堂，聚会八府商议，举将兴师，翦除贼寇。
lìng rén, mén shǒu qù zhě, zhòng guān rén měi ruò lái, bào fù wǒ zhī dào.
令人，门首觑者，众官人每若来，报复我知道。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
lǚ yí jiǎn shàng, yún tiáo hé dǐng nài lǐ yīn yáng, liǎng shǒu kāi mó rì yuè guāng.
(吕夷简上，云)调和鼎鼐理阴阳，两手揩磨日月光。
pàn duàn shān hé huī hàn mò, quán héng bǐng zhèng fǔ cháo gāng.
判断山河挥翰墨，权衡秉政辅朝纲。
xiǎo guān xìng lǚ, míng yí jiǎn.
小官姓吕，名夷简。
yòu xí wén mò, bó lǎn qún shū, shèng jīng bǎo chuán, wú bù tōng xiǎo, yī jǔ chéng míng, guān bài dà sī tú zhī zhí.
幼习文墨，博览群书，圣经宝传，无不通晓，一举成名，官拜大司徒之职。
fāng jīn shèng rén zài wèi, sì hǎi xián níng, bā fāng wú shì, zhēn nǎi tài píng zhī shì.
方今圣人在位，四海咸宁，八方无事，真乃太平之世。
xiǎo guān jīn rì zhèng shì zài sī zhái kàn shū, zhī cóng rén lái bào, fàn tiān zhāng dà rén zài yú shěng táng huì ǎn zhòng guān yì shì, xū suǒ zǒu yī zāo qù.
小官今日正是在私宅看书，祗从人来报，范天章大人在于省堂会俺众官议事，须索走一遭去。
kě zǎo lái dào yě.
可早来到也。
lìng rén bào fù qù, dào yǒu lǚ yí jiǎn lái le yě.
令人报复去，道有吕夷简来了也。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu lǚ yí jiǎn lái le yě.
(做报科，云)报的大人得知，有吕夷简来了也。
fàn zhòng yān yún yǒu qǐng.
(范仲淹云)有请。
zhī cóng yún lǐ huì de, yǒu qǐng.
(祗从云)理会的，有请。
jiàn kē lǚ yí jiǎn yún dà rén, jīn rì huàn xiǎo guān lái, yǒu hé shì shāng yì?
(见科)(吕夷简云)大人，今日唤小官来，有何事商议？
fàn zhòng yān yún dà rén shǎo dài.
(范仲淹云)大人少待。
wén yàn bó lái shí, bào fù wǒ zhī dào.
文彦博来时，报复我知道。
wén yàn bó shàng, yún lóng lóu fèng gé jiǔ zhòng chéng.
(文彦博上，云)龙楼凤阁九重城。
xīn zhù shā dī chuàn xiāng xíng.
新筑沙堤串相行。
wǒ guì wǒ róng jūn mò xiàn.
我贵我荣君莫羡。
shí nián qián shì yī shū shēng, xiǎo guān xìng wén, míng yīng, zì yàn bó, běn guàn xī chuān rén yě.
十年前是一书生，小官姓文，名英，字彦博，本贯西川人也。
zì yòu yǐ wén mò wèi shì, kē chǎng yī jǔ, míng zhōng sān kuí, lèi méng qiān zhuǎn, xiè shèng rén kě lián, guān bài dà sī kōng zhī zhí.
自幼以文墨为事，科场一举，名中三魁，累蒙迁转，谢圣人可怜，官拜大司空之职。
zhèng zài shū fáng zhōng xián zuò, zhī cóng rén lái bào, yǒu fàn tiān zhāng xué shì yǒu qǐng, xū suǒ zǒu yī zāo qù, kě zǎo lái dào yě.
正在书房中闲坐，祗从人来报，有范天章学士有请，须索走一遭去，可早来到也。
lìng rén bào fù qù, dào yǒu wén yàn bó lái le yě.
令人报复去，道有文彦博来了也。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu wén yàn bó lái le yě.
(做报科，云)报的大人得知，有文彦博来了也。
fàn zhòng yān yún yǒu qǐng, zhī cóng yún lǐ huì de.
(范仲淹云)有请，(祗从云)理会的。
yǒu qǐng.
有请。
wén yàn bó zuò jiàn kē, yún dà rén, xiǎo guān lái le yě.
(文彦博做见科，云)大人，小官来了也。
fàn zhòng yān yún dà rén shǎo dài piàn kè, zhòng wèi guān rén lái quán shí, yǒu shì jì yì yě.
(范仲淹云)大人少待片刻，众位官人来全时，有事计议也。
jìng bàn gé jiān jūn shàng, yún wǒ zuò jiāng jūn chū chǒu, píng shēng zé huì chī jiǔ, ruò hái shàng zhèn sī shā, tiào xià mǎ lái biàn zǒu.
(净扮葛监军上，云)我做将军出丑，平生则会吃酒，若还上阵厮杀，跳下马来便走。
mǒu xìng gé, míng jiān jūn.
某姓葛，名监军。
zì jiān jūn.
字监军。
wǒ wén jiǎng zhào qián sūn lǐ, yī kǒu qì zhí niàn dào zhōu wú zhèng wáng.
我文讲赵钱孙李，一口气直念到周吴郑王。
yǎn wǔ shàn néng píng dìng tiān xià, zhí wǔ dào biǎo zhèng wàn bāng.
演武善能平定天下，直舞到表正万邦。
yīn wǒ wén wǔ shuāng quán, guān bài jiān jūn zhī zhí.
因我文武双全，官拜监军之职。
wǒ yī shēng bù shàng wén hàn.
我一生不尚文翰。
zhuān zé hǎo yǐn jiǔ shuǎ xiào huān lè zhī shì.
专则好饮酒耍笑欢乐之事。
zhèng zài juǎn péng nèi dòu ān chún, yǒu fàn tiān zhāng xué shì lìng rén lái qǐng, bù zhī yǒu shèn shì, xū suǒ zǒu yī zāo qù.
正在卷棚内斗鹌鹑，有范天章学士令人来请，不知有甚事，须索走一遭去。
lái dào yě.
来到也。
lìng rén bào fù qù, dào yǒu gé jiān jūn lǎo dà rén zhì cǐ yě.
令人报复去，道有葛监军老大人至此也。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu gé jiān jūn zài yú mén shǒu.
(做报科，云)报的大人得知，有葛监军在于门首。
fàn zhòng yān yún zhe tā guò lái.
(范仲淹云)着他过来。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zhe guò qù.
着过去。
gé jiān jūn zuò jiàn kē, yún lǎo xiān shēng shù zuì, jiàn jiǎ zài shēn, bù néng shī lǐ.
(葛监军做见科，云)老先生恕罪，剑甲在身，不能施礼。
ruò hái shī lǐ, wǒ jiù shì há ma yǎng de.
若还施礼，我就是虾蟆养的。
fàn zhòng yān yún gé jiān jūn qiě yī bì yǒu zhě, děng zhòng guān lái quán le shí, yǒu shì shāng yì.
(范仲淹云)葛监军且一壁有者，等众官来全了时，有事商议。
lìng rén mén shǒu qù zhě, děng zhòng guān lái shí, bào fù wǒ zhī dào.
令人门首觑者，等众官来时，报复我知道。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
chén yáo zuǒ shàng, yún jǐn shì cháo tíng wèi zǎi fǔ, dǐng nai tiáo hé lǐ shù mín, xīn wú xié pì xíng zhí zhèng, fēng qī yìn zǐ xiǎn jiā mén.
(陈尧佐上，云)谨侍朝廷为宰辅，鼎鼐调和理庶民，心无邪僻行直正，封妻荫子显家门。
xiǎo guān xìng chén, míng yáo zuǒ, zì xī yuán, xī chuān láng zhōu rén shì, fù nǎi chén shěng huá, yán fǎ jiào zǐ, xiǎo guān gōng xí kǒng mèng zhī jí, xué chéng wǔ jīng zhī diǎn, dào yú dì dū què xià, yī jǔ zhuàng yuán jí dì.
小官姓陈，名尧佐，字希元，西川阆州人氏，父乃陈省华，严法教子，小官攻习孔孟之籍，学成五经之典，到于帝都阙下，一举状元及第。
suí cháo shù zài, xiè shèng ēn kě lián, jiā xiǎo guān wèi hàn lín yuàn dà xué shì zhī zhí.
随朝数载，谢圣恩可怜，加小官为翰林院大学士之职。
jīn yǒu fàn tiān zhāng fèng shèng rén de mìng, zài yú shěng táng, huì ǎn bā fǔ zhòng guān, bù zhī yǒu shèn shì shāng yì.
今有范天章奉圣人的命，在于省堂，会俺八府众官，不知有甚事商议。
xiǎo guān zài cǐ děng hòu táng yù shǐ yī tóng jiàn dà rén qù, zhè zǎo wǎn gǎn dài lái yě.
小官在此等候唐御史一同见大人去，这早晚敢待来也。
zhèng mò bàn táng jiè shàng, yún xiǎo guān xìng táng, míng jiè, zì zi fāng, zǔ jū jiāng líng rén yě.
(正末扮唐介上，云)小官姓唐，名介，字子方，祖居江陵人也。
yòu xí jīng shǐ, zì zhōng jiǎ dì yǐ lái, lèi méng zhuó yòng, jīn xiè shèng ēn kě lián, guān fēng yù shǐ zhī zhí.
幼习经史，自中甲第以来，累蒙擢用，今谢圣恩可怜，官封御史之职。
zǎo jiān fèng shèng rén de mìng, zhe ǎn zhòng guān dōu dào shěng táng, bù zhī yǒu shèn shì, xū suǒ zǒu yī zāo qù.
早间奉圣人的命，着俺众官都到省堂，不知有甚事，须索走一遭去。
zuò jiàn chén yáo zuǒ kē chén yáo zuǒ yún ya, ya, ya, táng dà rén, jīn yǒu fàn tiān zhāng fèng shèng rén de mìng, zài yú shěng táng, huì ǎn bā fǔ zhòng guān, bù zhī yǒu shèn shì shāng yì.
(做见陈尧佐科)(陈尧佐云)呀，呀，呀，唐大人，今有范天章奉圣人的命，在于省堂，会俺八府众官，不知有甚事商议。
xiǎo guān zài cǐ děng hóu, yī tóng jiàn dà rén qù.
小官在此等侯，一同见大人去。
xiǎo guān xiǎng lái, ǎn wèi chén zhě, yào jǐn shì cháo qiān, zhōng yú jūn wáng, xiào yú fù mǔ, zhì guó qí jiā, yán xíng zhōng xìn, zhí zhèng gōng qín, tiáo hé dǐng nài, xiè lǐ yīn yáng, yú mín yǒu yì, rùn guó yǒu gōng, fú chí shèng zhǔ, biàn shì ǎn wèi chén zhě bǔ bào huáng ēn yě.
小官想来，俺为臣者，要谨侍朝迁，忠于君王，孝于父母，治国齐家，言行忠信，直正公勤，调和鼎鼐，燮理阴阳，于民有益，润国有功，扶持圣主，便是俺为臣者补报皇恩也。
zhèng mò yún chén dà rén, xiǎng wèi chén zhě, fāng xìn dào zhǎng tiáo fǎ zhèng tiān xīn shùn, zhì guó guān qīng mín zì ān.
(正末云)陈大人，想为臣者，方信道掌条法正天心顺，治国官清民自安。
chàng xiān lǚ diǎn jiàng chún zǎi chén měi xiè zé yīn yáng, shèng cháo qīng xiàng, yí gè gè zhōng jūn shàng, lì guó ān bāng, fú chí wàn zài shān hé zhuàng.
(唱)【仙吕】【点绛唇】宰臣每燮则阴阳，圣朝卿相，一个个忠君上，立国安邦，扶持万载山河壮。
chén yáo zuǒ yún dāng jīn shèng rén zhì shì, dé huà qiān bāng, wàn guó jìn gòng, nèi wài wén chén wǔ zhí, duān dì shì chì xīn fú shèng zhǔ, jiān yì bǎo huáng cháo.
(陈尧佐云)当今圣人治世，德化千邦，万国进贡，内外文臣武职，端的是赤心扶圣主，坚意保皇朝。
zhèng mò chàng hùn jiāng lóng wén chén wǔ jiàng, shēn míng jiào huà zhèn gāng cháng, wén chén měi fú chí shè jì, wǔ jiàng měi sù jìng biān jiāng.
(正末唱)【混江龙】文臣武将，申明教化振纲常，文臣每扶持社稷，武将每肃静边疆。
cháng zé yào shǒu fǎ fèng gōng lǐ shù mín, píng xié chú nìng jìn zhōng liáng.
常则要守法奉公理庶民，屏邪除佞进忠良。
jiàn rú jīn míng jūn zhì shì qián kūn wàng.
见如今明君治世乾坤旺。
chén yáo zuǒ yún dāng jīn shèng rén, xiào zhì tiān xià, chén zǎi liáng xián, jiān gāng jié cāo, bǐng xìng zhōng zhí, duān dì shì qiū háo wú suǒ fàn, zhí zhèng zuò dōu táng yě.
(陈尧佐云)当今圣人，孝治天下，臣宰良贤，坚刚节操，秉性忠直，端的是秋毫无所犯，直正坐都堂也。
zhèng mò chàng ǎn ruò shì yī xīn xíng zhèng, luò yí gè wàn gǔ míng yáng.
(正末唱)俺若是一心行正，落一个万古名扬。
chén yáo zuǒ yún shuō huà zhōng jiān, kě zǎo lái dào yě.
(陈尧佐云)说话中间，可早来到也。
zuǒ yòu rén bào fù qù, dào yǒu táng jiè, chén yáo zuǒ zài yú mén shǒu.
左右人报复去，道有唐介，陈尧佐在于门首。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu táng jiè, chén yáo zuǒ zài yú mén shǒu.
(做报科，云)报的大人得知，有唐介，陈尧佐在于门首。
fàn zhòng yān yún dào yǒu qǐng.
(范仲淹云)道有请。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
yǒu qǐng.
有请。
zhèng mò chén yáo zuǒ tóng jiàn kē zhèng mò yún lǎo xiàng gōng, zhòng guān rén wù zuì yě.
(正末陈尧佐同见科)(正末云)老相公，众官人勿罪也。
chén yáo zuǒ yún lǎo xiàng gōng huì ǎn bā fǔ zhòng guān, yǒu hé shì shāng yì yě?
(陈尧佐云)老相公会俺八府众官，有何事商议也？
fàn zhòng yān yún nín zhòng guān rén měi dōu lái le yě.
(范仲淹云)您众官人每都来了也。
lǎo fū fēi wéi sī shì, fèng shèng rén de mìng, wèi yīn zhí běi yàn mén guān wài, yǒu yī rén nǎi shì yē lǜ wàn hù, jiàn jīn shǒu xià yǒu shù shí wàn xióng bīng, cǐ rén hǔ shì qún xióng, qīn rǎo biān jìng, tā bù cóng ǎn diào, jīn yào tǒng bīng zhēng fá, zhēng nài cǐ rén yīng xióng nán dí, shí fēn lì hài, fèng shèng rén de mìng, zhe lǎo fū huì nín zhòng guān shāng yì, kě bǎo jǔ nà yī yuán shàng jiàng, shōu bǔ lǔ kòu qù, nín zhòng guān rén kě yǐ shēn sī yě.
老夫非为私事，奉圣人的命，为因直北雁门关外，有一人乃是耶律万户，见今手下有数十万雄兵，此人虎视群雄，侵扰边境，他不从俺调，今要统兵征伐，争柰此人英雄难敌，十分利害，奉圣人的命，着老夫会您众官商议，可保举那一员上将，收捕虏寇去，您众官人可以深思也。
zhèng mò chàng yóu hú lú zé shuō nà lǔ kòu jūn bīng shì hǔ láng, duān dì shì nán dǔ dāng.
(正末唱)【油葫芦】则说那虏寇军兵似虎狼，端的是难堵当。
fàn zhòng yān yún shuō cǐ rén yīng xióng jiū jiū, zhuàng mào táng táng, shí fēn xiāo yǒng yě.
(范仲淹云)说此人英雄赳赳，状貌堂堂，十分骁勇也。
zhèng mò chàng nǐ dào tā xióng wēi jiū jiū qì áng áng, jiàn rú jīn wú míng cǎo kòu qīn biān shàng, tā zhèng shì liáo fēng tì xiē jiāng cán shēng sàng.
(正末唱)你道他雄威赳赳气昂昂，见如今无名草寇侵边上，他正是撩蜂剔蝎将残生丧。
fàn zhòng yān yún jīn rì huì nín zhòng guān, kě bǎo nà yī yuán míng jiàng, shōu bǔ cǎo kòu qù yě.
(范仲淹云)今日会您众官，可保那一员名将，收捕草寇去也。
zhèng mò chàng jīn rì gè huì zhòng guān, zhè jiàn shì yào zhǔ zhāng.
(正末唱)今日个会众官，这件事要主张。
rú jīn zhè yīng xióng zhòng xuǎn yí gè yuán róng jiāng, zé yào tā qín zéi shǒu fú róng qiāng.
如今这英雄中选一个元戎将，则要他擒贼首伏戎羌。
fàn zhòng yān yún ruò bǎo jǔ nà yī yuán míng jiàng, qín ná le cǎo kòu, zì yǒu zhòng shǎng jiā guān yě.
(范仲淹云)若保举那一员名将，擒拿了草寇，自有重赏加官也。
zhèng mò chàng tiān xià lè nà qí jiān yīn zi fēng qī qǐng zhòng shǎng, zé zhè yuán yě bō róng, tā jiāng nà jīn yìn zhǎng, dàng zhēng chén mǎn yě mí rì guāng, yōng jīng qí pái duì wǔ, tǒng gē máo bǎi zhàn chǎng, wěn qíng qǔ sǎo cán hú yī zhèn wáng.
(正末唱)【天下乐】那其间荫子封妻请重赏，则这元也波戎，他将那金印掌，荡征尘满野迷日光，拥旌旗排队伍，统戈矛摆战场，稳情取扫残胡一阵亡。
gé jiān jūn yún zhòng lǎo dà ér, wǒ dào shì shuí?
(葛监军云)众老大儿，我道是谁？
yuán lái shì lǔ kòu yē lǜ nà gè xiǎo chù shēng.
原来是虏寇耶律那个小畜生。
wǒ qín ná tā, yǒu rú pū cāng yíng yì bān, liàng tā yǒu hé nán zāi!
我擒拿他，有如扑苍蝇一般，量他有何难哉！
nín zhòng guān rén měi yě bù bì jì jiào, yě bù bì bǎo jǔ rén, wǒ ná yē lǜ wàn hù, zǒu yī zāo qù.
您众官人每也不必计较，也不必保举人，我拿耶律万户，走一遭去。
lǚ yí jiǎn yún zhù, zhù, zhù, gé jiān jūn, děng ǎn zhòng guān rén zài zuò shāng yì yě.
(吕夷简云)住，住，住，葛监军，等俺众官人再做商议也。
zhèng mò yún gé jiān jūn, kě bù dào jiāng zài móu ér bù zài yǒng, zì gǔ yòng jiāng fēi qīng, xū yòng dà chén bǎo jǔ, qǐ kě zì jiàn?
(正末云)葛监军，可不道将在谋而不在勇，自古用将非轻，须用大臣保举，岂可自荐？
gé jiān jūn yún wǒ shuō kuī nǐ hái zuò guǎn shì de rén lī, qiě xiū shuō wǒ dāo mǎ wǔ yì, wǒ jiàn jīn wèi jiān jūn zhī zhí, wǒ dào bù hé qù, dào jǔ bié rén qù bù chéng?
(葛监军云)我说亏你还做管事的人哩，且休说我刀马武艺，我见今为监军之职，我倒不合去，倒举别人去不成？
zhèng mò yún jiān jūn, qǐ bù wén chǔ hàn zhēng fēng shí, pèi gōng shǒu xià míng jiàng shù shí míng, jiē bù dé guà yìn dēng tán, zhí dài xiāo hé jǔ jiàn hán xìn, fāng bài wèi shuài, suì néng pò chǔ xìng liú.
(正末云)监军，岂不闻楚汉争锋时，沛公手下名将数十名，皆不得掛印登坛，直待萧何举荐韩信，方拜为帅，遂能破楚兴刘。
jiān jūn, tīng wǒ shuō yǔ nǐ zhě.
监军，听我说与你者。
chàng né zhā lìng xiǎng dāng rì zhǐ hóng gōu, pèi gōng hé nà bà zhèng, yùn chóu cè, yǒu fàn zēng gòng zǐ fáng, qū tiě qí, yǒu zhōu bó xiàng zhuāng.
(唱)【哪吒令】想当日指鸿沟，沛公和那霸正，运筹策，有范增共子房，驱铁骑，有周勃项庄。
yún xiǎng hán xìn zài xiàng yǔ shǒu xià, bù dé yì shí, chàng zé zuò de gè zhí jǐ láng, tā nán shī zhǎn jiāng hú liàng, tā yīn cǐ shàng bèi àn kě biàn guī xiáng.
(云)想韩信在项羽手下，不得意时，(唱)则做的个执戟郎，他难施展江湖量，他因此上背暗可便归降。
gé jiān jūn yún xī rì hán xìn sān jiàn dēng tán, bú shì wǒ kuā kǒu, nà gè ruò jiàn wǒ yī jiàn, wǒ lián gāng dōu dēng qǐ lái.
(葛监军云)昔日韩信三荐登坛，不是我夸口，那个若荐我一荐，我连缸都蹬起来。
zhèng mò yún xiǎng hán xìn zài pèi gōng shǒu xià, pèi gōng bù shí hán xìn, hán xìn yín yè sī bēn yě.
(正末云)想韩信在沛公手下，沛公不识韩信，韩信夤夜私奔也。
chàng què tà zhī ruò bú shì hàn xiāo xiāng, jǔ xián liáng, bú shì tā sān jiàn dēng tán, zěn néng gōu jiàn jié fēng wáng?
(唱)【鹊踏枝】若不是汉萧相，举贤良，不是他三荐登坛，怎能勾建节封王？
yún dào hòu lái hán xìn chéng le gōng ā.
(云)到后来韩信成了功呵。
chàng bī de yí gè chǔ zhòng tóng zhì yīn líng lù shàng, tā chè lóng lù zì wěn wū jiāng.
(唱)逼的一个楚重瞳至阴陵路上，他掣龙录自刎乌江。
fàn zhòng yān yún gé jiān jūn, biàn hǎo dào yù jiě dào xuán zhī è, xū zhàng xī shì zhī cái.
(范仲淹云)葛监军，便好道欲解倒悬之厄，须仗希世之才。
jīn lǔ kòu qīn rǎo biān jìng, xū píng liáng jiàng zhēng zhī.
今虏寇侵扰边境，须凭良将征之。
nín zhòng guān wù yào bǎo jǔ dé lì zhī rén, gōng jù cǎo kòu, píng dìng huán qū yě.
您众官务要保举得力之人，攻拒草寇，平定寰区也。
gé jiān jūn yún lǎo dà rén zuì shì gè cōng míng shàng sī wén de rén, qiě xiū shuō wǒ de rén cái mào xiāng, ruò lùn wǒ fù zhōng de bīng shū, wěi de yǒu shén guǐ bù cè zhī jī, yǒu zhuō shǔ ná māo zhī fǎ.
(葛监军云)老大人最是个聪明尚斯文的人，且休说我的人材貌相，若论我腹中的兵书，委的有神鬼不测之机，有捉鼠拿猫之法。
wǒ céng yī jiàn shè shā yí gè lài há ma, yī qiāng zhā sǐ yí gè shǐ qiāng láng.
我曾一箭射杀一个癞虾蟆，一枪扎死一个屎蜣螂。
píng zhe wǒ zhè me shǒu duàn, liàng nà lǔ kòu, dǎ shèn me bù jǐn.
凭着我这么手段，量那虏寇，打甚么不紧。
fàn zhòng yān yún táng xiàng gōng, shèng rén zhe nín bā fǔ zǎi xiàng, gè rén bǎo jǔ pò lǔ zhī rén, nín zhòng guān zài cǐ, kě duān dì bǎo jǔ hé rén qù yě?
(范仲淹云)唐相公，圣人着您八府宰相，各人保举破虏之人，您众官在此，可端的保举何人去也？
zhèng mò yún xiàng gōng, xiǎo guān jǔ yī rén, nǎi shì lóu sù tài wèi zhī zǐ, wán yán nǚ zhí rén shì, xiǎo zì yán shòu mǎ.
(正末云)相公，小官举一人，乃是娄宿太尉之子，完颜女直人氏，小字延寿马。
cǐ rén xiāo yǒng, dǎn lüè guò rén, shàn néng qí shè, xiān dì shǒu zhōng, dài zuì zài yún zhōng xiē mǎ, tā shǒu xià yǒu shí wàn jīng bīng.
此人骁勇，胆略过人，善能骑射，先帝手中，待罪在云中歇马，他手下有十万精兵。
ruò dé yán shòu mǎ lái, qù cǎo kòu yī gǔ ér xià, yǒu hé nán zāi.
若得延寿马来，觑草寇一鼓而下，有何难哉。
fàn zhòng yān yún táng xiàng gōng, nǐ shuō yán shòu mǎ xiāo yǒng guò rén, wèi zhī cǐ rén nà dāo mǎ wǔ yì xiāng chí duì lěi rú hé?
(范仲淹云)唐相公，你说延寿马骁勇过人，未知此人那刀马武艺、相持对垒如何？
nǐ shuō yī biàn, wǒ shì tīng zhě.
你说一遍，我试听者。
zhèng mò yún cǐ rén cùn tiě zài shǒu, yǒu wàn fū bù dāng zhī yǒng.
(正末云)此人寸铁在手，有万夫不当之勇。
chàng jì shēng cǎo tā duān dì néng zhēng zhàn, yǒu dǎn liàng, tā qù nà sān céng lù jiǎo rú píng dàng, nǐ kàn nà qī chóng wéi zi zhí chōng zhuàng, tā qù nà qiān jūn duì lǐ xún zéi jiāng.
(唱)【寄生草】他端的能征战，有胆量，他觑那三层鹿角如平荡，你看那七重围子直冲撞，他去那千军队里寻贼将。
jìng yún suī rán tā huì wǔ yì, tā shì gè dài zuì xiē mǎ de rén, yòu wú shèn me guān zhí, tā zěn shēng zhǎng de bīng quán?
(净云)虽然他会武艺，他是个待罪歇马的人，又无甚么官职，他怎生掌的兵权？
zhèng mò chàng nǐ dào xián shēn zěn gǎn zhǎng bīng quán?
(正末唱)你道闲身怎敢掌兵权？
kě bù dào huáng jiā xuǎn yòng zhōng liáng jiàng.
可不道皇家选用忠良将。
jìng yún nǐ wú fēn xiǎo, wǒ wèi jiān jūn, nǐ dào bù bǎo wǒ, dào bǎo yán shòu mǎ, tā zěn shēng pò dì cǎo kòu?
(净云)你无分晓，我为监军，你倒不保我，倒保延寿马，他怎生破的草寇？
duì zhe bā fǔ zài cǐ, nà yán shòu mǎ pò bù de yē lǜ wàn hù, tā qù bù de.
对着八府在此，那延寿马破不的耶律万户，他去不的。
lǚ yí jiǎn yún zhù, zhù, zhù, táng shì yù, gé jiān jūn dào yán shòu mǎ qù bù de, tā shì jiān jūn, tā dāng qù.
(吕夷简云)住，住，住，唐侍御，葛监军道延寿马去不的，他是监军，他当去。
rú jīn zěn shēng zhe shì yù bǎo yán shòu mǎ wèi xiān fēng, gé jiān jūn wèi hé hòu, nèn de rú hé?
如今怎生着侍御保延寿马为先锋，葛监军为合后，恁的如何？
zhèng mò yún jì rán zhè bān, gé jiān jūn nǐ wèi hé hòu, yán shòu mǎ wèi xiān fēng, nǐ liǎng gè dōu dào yàn mén guān qǔ qí, zé yào nǐ dé shèng ér huí.
(正末云)既然这般，葛监军你为合后，延寿马为先锋，你两个都到雁门关取齐，则要你得胜而回。
fàn zhòng yān yún jì shì zhè bān ā, děng qǔ huí yán shòu mǎ lái shí, lǎo fū zì yǒu zhǔ yì, chén dà rén, chén yáo zuǒ yún xiǎo guān yǒu.
(范仲淹云)既是这般呵，等取回延寿马来时，老夫自有主意，陈大人，(陈尧佐云)小官有。
fàn zhòng yān yún nǐ jīn wèi shǐ mìng, xiū bì qū chí, zhí zhì yún zhōu, xuān mìng yán shòu mǎ qù.
(范仲淹云)你今为使命，休避驱驰，直至云州，宣命延寿马去。
jiāng tā zài qián zuì fàn, jìn jiē ráo miǎn, fù huán tā jiù zhí, jiù lǐng tā shǒu xià shí wàn xióng bīng, yǔ cān móu shǐ lǐ xìn biàn fù jīng shī, pò lǔ zhī hòu, zài yǒu cì shǎng jiā guān.
将他在前罪犯，尽皆饶免，复还他旧职，就领他手下十万雄兵，与参谋使李信便赴京师，破虏之后，再有赐赏加官。
zé jīn rì biàn suǒ cháng xíng, lǎo fū mù jīn biàn qù zòu zhī shèng rén yě.
则今日便索长行，老夫目今便去奏知圣人也。
chén yáo zuǒ yún xiǎo guān lǐ huì de.
(陈尧佐云)小官理会的。
zhèng mò yún chén xiàng gōng, guó jiā yòng rén zhī jì, nǐ bù bì qū chí, biàn suǒ dēng chéng yě.
(正末云)陈相公，国家用人之际，你不避驱驰，便索登程也。
chén yáo zuǒ yún xiàng gōng, xiǎo guān jì wéi rén chén, dāng yǐ jìn lì, qǐ cí láo juàn.
(陈尧佐云)相公，小官既为人臣，当以尽力，岂辞劳倦。
zhèng mò chàng wěi shēng zé jīn rì jī shèng chì chū huáng dōu, chí yì mǎ xū xíng shàng, zhí zhì nà yún zhōu dì fāng, shuō yǔ nà yán shòu mǎ jiāng jūn jí biàn wǎng.
(正末唱)【尾声】则今日赍圣敕出皇都，驰驿马须行上，直至那云州地方，说与那延寿马将军疾便往。
fàn zhòng yān yún zhe yán shòu mǎ yǔ cān móu shǐ lǐ xìn, biàn fù jīng shī.
(范仲淹云)着延寿马与参谋使李信，便赴京师。
zhèng mò chàng mìng cān móu zhuǎn yùn jūn liáng, tā ruò shì lǐng ér láng, bǎi liè zhe kuò jiàn cháng qiāng, nèn shí jié dé shèng yě biān qiāo jīn dèng xiǎng.
(正末唱)命参谋转运军粮，他若是领儿郎，摆列着阔剑长枪，恁时节得胜也鞭敲金镫响。
fàn zhòng yān yún tā ruò pò lǔ zhī hòu, zì yǒu zhòng shǎng jiā fēng guān.
(范仲淹云)他若破虏之后，自有重赏加封官。
zhèng mò chàng wěn qíng qǔ fēng guān zhòng shǎng, bù wǎng le wǒ jǔ xián cái dí dàng, yún ruò dé le shèng ā, chàng nà qí jiān yī jǐn què huán xiāng, xià chén yáo zuǒ yún xiǎo guān zé jīn rì cí bié le lǎo xiàng gōng, chū de zhè mén lái, bù gǎn jiǔ tíng jiǔ zhù, jiāng zhe xuān zhào shuài yìn, zhí zhì yún zhōu, qǔ yán shòu mǎ zǒu yī zāo qù.
(正末唱)稳情取封官重赏，不枉了我举贤才的当，(云)若得了胜呵，(唱)那其间衣锦却还乡，(下)(陈尧佐云)小官则今日辞别了老相公，出的这门来，不敢久停久住，将着宣诏帅印，直至云州，取延寿马走一遭去。
fèng mìng chéng xuān lí yù jiē, yún zhōu qù qǔ dòng liáng cái.
奉命承宣离玉阶，云州去取栋梁材。
xiǎo guān ruò jiàn yán shòu mǎ, bù fēn xīng yè fù jīng lái.
小官若见延寿马，不分星夜赴京来。
xià gé jiān jūn yún lǎo dà ér shù zuì, ruò qǔ huí yán shòu mǎ lái, wǒ hé tā bǐ shì wǔ yì, cái jiàn wǒ lǎo gé shǒu duàn.
(下)(葛监军云)老大儿恕罪，若取回延寿马来，我和他比试武艺，才见我老葛手段。
wǒ chū de zhè mén lái, zuǒ yòu jiāng mǎ lái, wǒ wǎng sī zhái zhōng pǎo yī zāo qù.
我出的这门来，左右将马来，我往私宅中跑一遭去。
wǒ zuò yuán róng shí yǒu cái, kān yí guà miàn hǔ tóu pái.
我做元戎实有才，堪宜挂面虎头牌。
qín zhù lǔ kòu bù qīng fàng, àn zhe bí zi yǎo tā sāi.
擒住虏寇不轻放，按着鼻子咬他腮。
xià fàn zhòng yān yún chén yáo zuǒ qù le yě.
(下)(范仲淹云)陈尧佐去了也。
ruò xuān huí yán shòu mǎ lái, lǎo fū zì yǒu gè zhǔ yì, huí shèng rén huà, zǒu yī zāo qù.
若宣回延寿马来，老夫自有个主意，回圣人话，走一遭去。
xī rì cháng hé jiàn mǎ zhōu, xiāo hé shī jì jǔ hán hòu, jiǎo chú hú lǔ gān gē dìng, cháo jiàn tiān yán bài miǎn liú.
昔日常何荐马周，萧何施计举韩候，剿除胡虏干戈定，朝见天颜拜冕旒。
tóng lǚ yí jiǎn, wén yàn bó xià dì èr zhé lǐ xìn lǐng zú zǐ shàng lǐ xìn yún tài shān dǐng shàng dāo mó quē, běi hǎi bō zhōng mǎ yǐn kū.
(同吕夷简，文彦博下)第二折(李信领卒子上)(李信云)泰山顶上刀磨缺，北海波中马饮枯。
nán zǐ sān shí míng bù lì, wǎng zuò táng táng dà zhàng fū.
男子三十名不立，枉作堂堂大丈夫。
mǒu nǎi yán shòu mǎ jiāng jūn shǒu xià cān móu lǐ xìn shì yě.
某乃延寿马将军手下参谋李信是也。
mǒu yòu tōng èr diǎn, guǎng jiàn sān mó, zhǎng ér hào lìng jīng yán, shēn de xíng bīng zhī cè, zuǒ yú yuán shuài shǒu xià.
某幼通二典，广鉴三谟，长而号令精严，深得行兵之策，佐于元帅手下。
ǎn yuán shuài pù móu yùn zhì, duì lěi yíng dí, qiān zhàn qiān shèng, wàn fū nán dāng.
俺元帅铺谋运智，对垒迎敌，千战千胜，万夫难当。
jīn yuán shuài shǒu xià yǒu shí wàn xióng bīng, yīn dé zuì zài yún zhōu xiē mǎ.
今元帅手下有十万雄兵，因得罪在云州歇马。
ǎn yuán shuài zì cóng dào cǐ, měi rì zé shì cāo bīng liàn shì, yǎn xí gōng mǎ.
俺元帅自从到此，每日则是操兵练士，演习弓马。
jīn rì yuán shuài xún chuò biān jìng qù le, zhe mǒu kān shǒu zhe yíng zhài.
今日元帅巡绰边境去了，着某看守着营寨。
xiǎo xiào yuán mén shǒu qù zhě, dàn yǒu yī yīng jūn qíng shì, bào fù yǔ wǒ zhī dào.
小校辕门首觑者，但有一应军情事，报复与我知道。
zú zǐ yún lǐ huì de.
(卒子云)理会的。
zhèng mò bàn yán shòu mǎ shàng, yún zì jiā wán yán nǚ zhí rén shì, xiǎo zì yán shòu mǎ, nǎi lóu sù tài wèi zhī zǐ.
(正末扮延寿马上，云)自家完颜女直人氏，小字延寿马，乃娄宿太尉之子。
yòu xí xiān wáng diǎn jiào, hòu kàn tāo lüè dùn jiǎ zhī shū, shí bā bān wǔ yì, wú yǒu bù niān, wú yǒu bú huì.
幼习先王典教，后看韬略遁甲之书，十八般武艺，无有不拈，无有不会。
wèi mǒu lèi jiàn qí gōng, xí xiān fù zhī zhí, yīn wèi yǒu guò, zài zhè yún zhōu lì gōng, yǐ jīng shù zài.
为某累建奇功，袭先父之职，因为有过，在这云州立功，已经数载。
jīn rì lǐng zhe zhòng ér láng měi xún biān jìng ér huí.
今日领着众儿郎每巡边境而回。
xiǎng ǎn wèi jiāng zhě.
想俺为将者。
chàng nán lǚ yī zhī huā zé yào tā huáng gōng sān lüè xí, jiāng lǚ wàng liù tāo jì.
(唱)【南吕】【一枝花】则要他黄公三略习，将吕望六韬记。
bǎi shùn tiān bā guà gài, liè wǔ yùn zhuàn guāng qí.
摆顺天八卦盖，列五运转光旗。
jiū jiū xióng wēi, qí zhēn zhēn dōng xī duì, mì zā zā qián hòu wéi.
赳赳雄威，齐臻臻东西队，密匝匝前后围。
jǐn yī láng qiāng guà zhū yīng, xiù ǎo jiāng fān xuán huà jǐ.
锦衣郎枪挂珠璎，绣袄将幡悬画戟。
liáng zhōu xiǎng dǎng dǎng luó míng jīn jìng, pū dōng dōng gǔ xiǎng zhēng pí, yīng míng jiǔ zhèn yún zhōu dì.
【梁州】响挡挡锣鸣金镜，扑冬冬鼓响征鼙，英名久镇云州地。
duān dì shì rén rú měng shòu, mǎ shì suān ní.
端的是人如猛兽，马似狻猊。
gōng kāi yù bǎ, jiàn fā jīn pī.
弓开玉靶，箭发金鈚。
zhòng ér láng jiāng wǔ yì wēn xí, pà cháo tíng zhòng yòng dāng wèi.
众儿郎将武艺温习，怕朝廷重用当为。
yī shí jiān hǔ juàn lóng pí, píng zhe wǒ yùn chóu cè lǐng jiāng qū bīng, biàn fēng yún wǔ yì duì lěi, píng zhe wǒ bā mén zhèn sī shā xiāng chí.
一时间虎倦龙疲，凭着我运筹策领将驱兵，辨风云武艺对垒，凭着我八门阵厮杀相持。
duān dì, wěi de.
端的，委的。
huā gēn běn yàn cún miáo yì, yán shòu mǎ yǒu míng qì.
花根本艳存苗裔，延寿马有名器。
bèi bèi wèi guān xiǎng zhòng zhí, xiǎn yào guāng huī.
辈辈为官享重职，显耀光辉。
yún kě zǎo lái dào yě.
(云)可早来到也。
zuǒ yòu jiē le mǎ zhě.
左右接了马者。
bào fù qù, dào yǒu yán shòu mǎ lái le yě.
报复去，道有延寿马来了也。
zú zǐ yún lǐ huì de.
(卒子云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de cān móu dé zhī, yǒu yuán shuài lái le yě.
(做报科，云)报的参谋得知，有元帅来了也。
lǐ xìn yún yuán shuài lái le yě, wǒ suǒ yíng jiē qù.
(李信云)元帅来了也，我索迎接去。
zuò yíng jiē zhèng mò kē, yún yuán shuài yǒu qǐng.
(做迎接正末科，云)元帅有请。
yuán shuài ān mǎ shàng láo shén.
元帅鞍马上劳神。
zhèng mò yún cān móu shǒu zhài bù yì yě.
(正末云)参谋守寨不易也。
lǐ xìn yún yuán shuài qǐng zuò.
(李信云)元帅请坐。
xiǎo xiào yuán mén shǒu qù zhě, kàn yǒu shèn me rén lái.
小校辕门首觑者，看有甚么人来。
chén yáo zuǒ chōng shàng, yún xiǎo guān chén yáo zuǒ, fèng shèng rén de mìng, qián wǎng yún zhōu, xuān yán shòu mǎ wèi pò lǔ kòu yuán róng.
(陈尧佐冲上，云)小官陈尧佐，奉圣人的命，前往云州，宣延寿马为破虏寇元戎。
xiǎo guān xíng le shù rì, lái dào yún zhōu.
小官行了数日，来到云州。
shuài fǔ mén shǒu, zuǒ yòu jiē le mǎ zhě.
帅府门首，左右接了马者。
lìng rén bào fù qù, dào tiān cháo shǐ mìng zhì cǐ.
令人报复去，道天朝使命至此。
zú zǐ yún lǐ huì de.
(卒子云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de yuán shuài dé zhī, yǒu tiān cháo shǐ mìng zhì cǐ yě.
(做报科，云)报的元帅得知，有天朝使命至此也。
zhèng mò yún yǒu shǐ mìng zhì cǐ, xiǎo xiào zhuāng xiāng lái, wǒ suǒ jiē dài qù.
(正末云)有使命至此，小校装香来，我索接待去。
zuò jiē kē chén yáo zuǒ jiàn zhèng mò kē, yún, yán shòu mǎ wàng quē guì zhě, tīng shèng rén de mìng: jiāng nǐ nà zài qián guò fàn, jìn jiē ráo miǎn, fù huán jiù zhí.
(做接科)(陈尧佐见正末科，云)，延寿马望阙跪者，听圣人的命：将你那在前过犯，尽皆饶免，复还旧职。
jīn yǒu sài wài yē lǜ wàn hù zuò pàn, yāo jié gòng xiàn, qīn fàn biān jiāng, yì yù mìng jiāng chū shī, zhū jiǎo cǐ zéi.
今有塞外耶律万户作叛，邀截贡献，侵犯边疆，意欲命将出师，诛剿此贼。
yǒu bā fǔ yù xiāng táng jiè, jǔ rǔ wèi shuài.
有八府聿相唐介，举汝为帅。
jí yǔ cān móu shǐ lǐ xìn, xīng yè fù jīng, lǐng shòu chì yìn, xiàng qián zhēng jiǎo.
即与参谋使李信，星夜赴京，领受敕印，向前征剿。
nǐ xiè le ēn zhě.
你谢了恩者。
zhèng mò yún gǎn xiè shèng ēn.
(正末云)感谢圣恩。
jiàn kē chén yáo zuǒ yún jù jiāng jūn rú cǐ xióng wēi, qù cǎo kòu hé zú dào zāi.
(见科)(陈尧佐云)据将军如此雄威，觑草寇何足道哉。
zhèng mò yún xiǎng mǒu dào cǐ xiē mǎ, kě zǎo shù nián guāng jǐng yě.
(正末云)想某到此歇马，可早数年光景也。
jīn rì chà xiǎo guān zhēng jiǎo yē lǜ wàn hù, dǎ tīng dé cǐ rén hǎo shēng yīng yǒng, zhǐ pà xiǎo guān jìn bù de tā.
今日差小官征剿耶律万户，打听得此人好生英勇，只怕小官近不的他。
chàng sì kuài yù zé shuō tā yǒu jiàn shí, zé shuō tā duō zhì móu.
(唱)【四块玉】则说他有见识，则说他多智谋。
chén yáo zuǒ yún jiāng jūn yǒu yī lǚ zhī cái, guǎn yuè zhī shù, píng zhe nǐ shǒu xià jiāng yǒng bīng qiáng, wú rén kě jí.
(陈尧佐云)将军有伊吕之才，管乐之术，凭着你手下将勇兵强，无人可及。
zhèng mò chàng nǐ dào wǒ jiāng yǒng bīng qiáng yǒu shuí jí, zhēng nài dài zuì fàn xiē mǎ zài zhè yún zhōu dì.
(正末唱)你道我将勇兵强有谁及，争奈待罪犯歇马在这云州地。
chén yáo zuǒ yún jù jiāng jūn wén wǔ gāo qiáng, zhì yǒng bìng xíng, shǒu xià jūn xiào, rén rén gǎn yǒng, gè gè dāng xiān, shuí rén kě dí?
(陈尧佐云)据将军文武高强，智勇并行，手下军校，人人敢勇，个个当先，谁人可敌？
zhèng mò chàng xiǎo guān kě yě wǔ yì dī, shǒu xià kě yě jūn xiào wēi, chén yáo zuǒ yún jiāng jūn guà le yuán róng yìn zhě, ruò shì chí wù, biàn kàng wéi xuān chì yě.
(正末唱)小官可也武艺低，手下可也军校微，(陈尧佐云)将军挂了元戎印者，若是迟误，便抗违宣敕也。
zhèng mò chàng wǒ zěn gǎn dào wéi xuān chì.
(正末唱)我怎敢道违宣敕。
chén yáo zuǒ yún jiāng jūn yǔ cān móu shǐ lǐ xìn, lǐng nǐ shǒu xià shí wàn xióng bīng, xiū bì qū chí, biàn suǒ cháng xíng yě.
(陈尧佐云)将军与参谋使李信，领你手下十万雄兵，休避驱驰，便索长行也。
zhèng mò chàng kū huáng tiān jì xuān zhào shuí gǎn xiāng huí bì, jīn rì gè biàn dēng chéng xū suǒ bǎ jūn xiào qí.
(正末唱)【哭皇天】既宣诏谁敢相回避，今日个便登程须索把军校齐。
yuán shuài yìn guà shàng, chuán hào lìng nín tīng zhě, zhǐ rì bǎ hú cháo jìng xǐ.
元帅印挂上，传号令您听者，指日把胡巢净洗。
shuō yǔ nà cān jūn fù shuài, hé hòu xiān fēng.
说与那参军副帅，合后先锋。
zhī bō duì wǔ, diāo qiǎn jūn zú.
支拨队伍，凋遣军卒。
duì zhèn chù xuān tiān nà hǎn, luó gǔ shēng cuī, xiǎn de ǎn zhè dà jiàng jūn rén jiāng jūn yǒu bā miàn wēi.
对阵处喧天呐喊，锣鼓声催，显的俺这大将军、人将军有八面威。
bǎi liè zhe gē máo fǔ yuè, gèng hé zhè qiāng dāo jiàn jǐ.
摆列着戈矛斧钺，更和这枪刀剑戟。
wū yè tí ǎn zhè lǐ rén qiáng mǎ zhuàng yīng xióng duì, bǎi liè zhe zá cǎi zhēng qí.
【乌夜啼】俺这里人强马壮英雄队，摆列着杂彩征旗。
zhèn yún gāo chén tǔ zhē tiān rì, tóu dài jūn kuī, shēn guà táng ní.
阵云高尘土遮天日，头戴军盔，身挂唐猊。
jiǎo chú le cán hú xiǎo chǒu nì dà zéi, tuō lài zhe shèng míng jūn hóng fú tóng tiān dì.
剿除了残胡小丑逆大贼，托赖着圣明君洪福同天地。
zhí gǎn dào shā tuó dì, bǎ nà sī shēng qín zhǎn shǒu, wěn qíng qǔ de shèng ér huí.
直赶到沙陀地，把那厮生擒斩首，稳情取得胜而回。
chén yáo zuǒ yún jiāng jūn, nǐ ruò dào yú jīng shī, jiàn le shèng rén, lǐng bīng jù dí, zé yào nǐ chì xīn bào guó, jié lì jìn zhōng.
(陈尧佐云)将军，你若到于京师，见了圣人，领兵拒敌，则要你赤心报国，竭力尽忠。
ruò pò le lǔ kòu, dé shèng ér huí, nà qí jiān líng yān gé shàng biāo míng, dān fèng lóu qián huà yǐng, shū rù qīng shǐ, wàn dài liú chuán, gǔ jīn bù xiǔ yě.
若破了虏寇，得胜而回，那其间凌烟阁上标名，丹凤楼前画影，书入青史，万代流传，古今不朽也。
zhèng mò yún dà rén, xiǎng ǎn wèi chén zhě, dāng yǐ jìn zhōng bào guó yě.
(正末云)大人，想俺为臣者，当以尽忠报国也。
chàng wěi shēng shuí gǎn wàng qí lín gé shàng biāo míng huì, wǒ zé dài láng hǔ cóng zhōng jué shèng dí, píng dìng le shā tuó jiāng dà gōng lì.
(唱)【尾声】谁敢望麒麟阁上标名讳，我则待狼虎丛中决胜敌，平定了沙陀将大功立。
tuō dāng jīn shèng dé, bǎ xiōng nú měi jìng xǐ, bó yí gè wàn dài míng yáng nèn shí jié xǐ.
托当今圣德，把匈奴每净洗，博一个万代名扬恁时节喜。
tóng lǐ xìn xià chén yáo zuǒ yún yán shòu mǎ qù le yě.
(同李信下)(陈尧佐云)延寿马去了也。
cǐ rén dàn ruò lǐng bīng, bì rán pò le lǔ kòu.
此人但若领兵，必然破了虏寇。
xiǎo guān huí shèng rén huà, zǒu yī zāo qù.
小官回圣人话，走一遭去。
quán píng sān lüè yùn jī móu, wèi dà shuài tǒng lǐng gē máo.
全凭三略运机谋，为大帅统领戈矛。
jiǎo chú le xiōng nú zéi kòu, shòu huáng ēn bài xiāng fēng hóu.
剿除了匈奴贼寇，受皇恩拜相封侯。
xià xiē zǐ fàn zhòng yān tóng wén yàn bó lǚ yí jiǎn gé jiān jūn lǐng zhī cóng shàng fàn zhòng yān yún xiè lǐ yīn yáng wèi fǔ bì, tiáo hé dǐng nài lǐ yán méi.
(下)楔子(范仲淹同文彦博、吕夷简、葛监军领祗从上)(范仲淹云)燮理阴阳为辅弼，调和鼎鼐理盐梅。
zhōng gān yì dǎn fú wáng yè, lì guó ān bāng zuò zhù shí.
忠肝义胆扶王业，立国安邦作柱石。
lǎo fū fàn zhòng yān shì yě.
老夫范仲淹是也。
jīn yīn lǔ kòu zuò luàn, qīn rǎo biān tíng, táng jiè shì yù, jǔ jiàn yán shòu mǎ, yǐ zhe chén yáo zuǒ zhōng shū, zhí zhì yún zhōu, xuān yán shòu mǎ huí cháo, zhì jīn shàng bú jiàn dào.
今因虏寇作乱，侵扰边庭，唐介侍御，举荐延寿马，已着陈尧佐中书，直至云州，宣延寿马回朝，至今尚不见到。
lìng rén mén shǒu qù zhě, lái shí bào wǒ zhī dào.
令人门首觑者，来时报我知道。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zhèng mò tóng chén yáo zuǒ lǐ xìn shàng zhèng mò yún xiǎo guān yán shòu mǎ shì yě.
(正末同陈尧佐、李信上)(正末云)小官延寿马是也。
méng shèng ēn zhe chén zhōng shū qǔ ǎn wèi jiāng, lí le yún zhōu, xíng le xún rì, jǐ dào le jīng shī.
蒙圣恩着陈中书取俺为将，离了云州，行了旬日，己到了京师。
cān móu shǐ bǎ jūn mǎ tún zhá chéng wài, zán jiàn dà rén qù lái.
参谋使把军马屯札城外，咱见大人去来。
chén yáo zuǒ yún jiāng jūn, ǎn lí le yún zhōu, lái dào jīng shī xiāng fǔ mén shǒu yě.
(陈尧佐云)将军，俺离了云州，来到京师相府门首也。
zuǒ yòu jiē le mǎ zhě.
左右接了马者。
lìng rén bào fù qù, dào yǒu chén yáo zuǒ xuān yán shòu mǎ huí huán yě.
令人报复去，道有陈尧佐宣延寿马回还也。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu chén yáo zuǒ xuān yán shòu mǎ huí huán yě.
(做报科，云)报的大人得知，有陈尧佐宣延寿马回还也。
fàn zhòng yān yún yǔ wèi xuán kǒu, guǒ rán xuān zhì le yě.
(范仲淹云)语未悬口，果然宣至了也。
dào yǒu qǐng.
道有请。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
yǒu qǐng.
有请。
zuò jiàn kē chén yáo zuǒ yún dà rén, xiǎo guān xuān yán shòu mǎ huí jīng yě.
(做见科)(陈尧佐云)大人，小官宣延寿马回京也。
fàn zhòng yān yún jiǔ wén jiāng jūn xióng cái dà lüè, gōng mǎ shú xián, yǒu wàn fū bù dāng zhī yǒng, qiān zhàn qiān yíng zhī lì, zhēn wèi shì zhī hǔ jiàng.
(范仲淹云)久闻将军雄才大略，弓马熟闲，有万夫不当之勇，千战千赢之力，真为世之虎将。
zhèng mò yún dà rén, jù xiǎo guān cái qīng dé bó, zhì qióng liàng qiǎn, hé zú guà niàn.
(正末云)大人，据小官才轻德薄，智穷量浅，何足挂念。
fàn zhòng yān yún jiāng jūn, xuān nǐ lái bù wéi bié shì.
(范仲淹云)将军，宣你来不为别事。
jīn yǒu lǔ kòu yē lǜ wàn hù, qīn fàn biān tíng, wú rén kě dí.
今有虏寇耶律万户，侵犯边庭，无人可敌。
yán shòu mǎ, nǐ wàng quē guì zhě, tīng shèng rén de mìng: jiāng nǐ zài qián de guò fàn, jìn jiē ráo miǎn, fù huán jiù zhí.
延寿马，你望阙跪者，听圣人的命：将你在前的过犯，尽皆饶免，复还旧职。
zhe nǐ wèi qián bù xiān fēng, gé jiān jūn wèi hé hòu, tǒng lǐng rén mǎ, zài yàn mén guān qǔ qí, zhēng fá lǔ kòu.
着你为前部先锋，葛监军为合后，统领人马，在雁门关取齐，征伐虏寇。
zhe cān móu lǐ xìn, lǐng bīng jié shā.
着参谋李信，领兵截杀。
zé yào nín fèn yǒng dāng xiān, dé shèng ér huí, lìng yǒu jiā guān cì shǎng, wàng quē xiè le ēn zhě.
则要您奋勇当先，得胜而回，另有加官赐赏，望阙谢了恩者。
zhèng mò yún gǎn xiè shèng ēn.
(正末云)感谢圣恩。
dà rén, mǒu qù lǔ kòu yǒu rú fān zhǎng, liàng tā hé zú dào zāi!
大人，某觑虏寇有如翻掌，量他何足道哉！
chàng shǎng huā shí wǒ zhè lǐ shēn xiè huáng ēn zhuó yòng chén, liàng zhè gè yú lǔ cūn fū yǒu shèn néng.
(唱)【赏花时】我这里深谢皇恩擢用臣，量这个愚鲁村夫有甚能。
fàn zhòng yān yún jiāng jūn yǒu guǎn zhòng zhī cái, ráng jū zhī lüè.
(范仲淹云)将军有管仲之才，穰苴之略。
zhèng mò chàng jiāng wǒ shì tián ráng jū de liàng kàn chéng, xiè nǐ gè jǔ xián cái de yàn yīng, fàn zhòng yān yún jiāng jūn, zé yào nǐ mǎ dào chéng gōng yě.
(正末唱)将我似田穰苴的量看承，谢你个举贤才的晏婴，(范仲淹云)将军，则要你马到成功也。
zhèng mò yún dà rén fàng xīn.
(正末云)大人放心。
chàng jiāng chǒu lǔ shēng qín zhù xiàn rù zhè dì dū chéng.
(唱)将丑虏生擒住献入这帝都城。
xià gé jiān jūn yún yán shòu mǎ qù le yě.
(下)(葛监军云)延寿马去了也。
zhòng wèi dà rén shù zuì, wǒ zé jīn rì qín ná lǔ kòu qù.
众位大人恕罪，我则今日擒拿虏寇去。
wǒ chū de zhè mén lái, dà xiǎo sān jūn, tīng wú jiàng lìng: zé yào nǐ rén rén wāi zhàn, gè gè hú chán, dāo jiàn chū qiào, gōng nǔ shàng xián, shě mìng sī shā, dōu yào dāng xiān.
我出的这门来，大小三军，听吾将令：则要你人人歪战，个个胡缠，刀剑出鞘，弓弩上弦，舍命厮杀，都要当先。
píng zhe xiàng mào yīng xióng néng zhàn tǎo, wǔ jiàn lún qiāng shì shàng shǎo.
凭着相貌英雄能战讨，舞剑轮枪世上少。
liǎng zhèn zhī jiān ruò hái shū, jiā zhe mián yáng wàng jiā pǎo.
两阵之间若还输，夹着绵羊望家跑。
xià lǐ xìn yún gé jiān jūn qù le yě.
(下)(李信云)葛监军去了也。
mǒu lǐng bīng jié shā, zǒu yī zāo qù.
某领兵截杀，走一遭去。
yīn lǔ kòu qīn rǎo biān tíng, qiǎn yīng cái tǒng lǐng xióng bīng.
因虏寇侵扰边庭，遣英才统领雄兵。
shī móu lüè xiāng chí duì lěi, wěn qíng qǔ de shèng hái jīng.
施谋略相持对垒，稳情取得胜还京。
xià fàn zhòng yān yún yán shòu mǎ qù le yě.
(下)(范仲淹云)延寿马去了也。
píng zhe cǐ rén zhì yǒng móu lüè, liàng lǔ kòu hé zú dào zāi!
凭着此人智勇谋略，量虏寇何足道哉！
xiǎo guān bù gǎn jiǔ tíng jiǔ zhù, huí shèng rén huà, zǒu yī zāo qù yě.
小官不敢久停久住，回圣人话，走一遭去也。
tiáo hé dǐng nài wén guān zhí, tǒng lǐng pí xiū wǔ jiàng néng.
调和鼎鼐文官职，统领貔貅武将能。
wén wǔ qí xīn jìn zhōng xiào, bù xìn jiāng shān bù tài píng.
文武齐心尽忠孝，不信江山不太平。
tóng wén yàn bó lǚ yí jiǎn xià dì sān zhé yē lǜ wàn hù lǐng xiǎo fān shàng wàn hù yún fān fān fān, dì è rén bēn, qí bǎo mǎ, zuò diāo ān, fēi yīng zǒu quǎn, yě shuǐ qīng shān.
(同文彦博、吕夷简下)第三折(耶律万户领小番上)(万户云)番番番，地恶人奔，骑宝马，坐雕鞍，飞鹰走犬，野水青山。
ǎn zhè lǐ kě yǐn yáng sū jiǔ, jī cān lù pú gàn.
俺这里渴饮羊酥酒，饥餐鹿脯干。
fèng líng jiàn shǒu zhōng cháng niǎn, bǎo diāo gōng bèi shàng xié wān.
凤翎箭手中常捻，宝雕弓背上斜弯。
lín qián jiǔ zuì hú xuán wǔ, dān qīng xiě rù huà tú jiān.
林前酒醉胡旋舞，丹青写入画图间。
mǒu nǎi yē lǜ wàn hù shì yě.
某乃耶律万户是也。
mǒu shǒu xià yǒu xióng bīng bǎi wàn, zhàn jiàng qiān yuán, tún jūn zài jū yán chuān.
某手下有雄兵百万，战将千员，屯军在居延川。
jìn wén yán shòu mǎ yǔ gé jiān jūn lǐng bīng qián lái, yǔ mǒu jiāo zhàn.
近闻延寿马与葛监军领兵前来，与某交战。
liàng tā dào de nà lǐ.
量他到的那里。
xiǎo fān yǔ wǒ huàn jiāng zǔ bèi dǎng xiàng èr jiāng lái zhě.
小番与我唤将阻孛、党项二将来者。
xiǎo fān yún lǐ huì de.
(小番云)理会的。
zǔ bèi dǎng xiàng ān zài?
阻孛、党项安在？
èr jìng bàn zǔ bèi dǎng xiàng shàng zǔ bèi yún wǒ zuò fān guān shí xī chà, zhèn qián duì shǒu wén wú pà.
(二净扮阻孛、党项上)(阻孛云)我做番官实希诧，阵前对手闻吾怕。
dǎ wéi bú huì shè zhāng páo, zé hǎo shuǐ zhōng lāo há ma.
打围不会射獐狍，则好水中捞虾蟆。
mǒu nǎi zǔ bèi shì yě.
某乃阻孛是也。
dǎng xiàng yún wǒ zuò fān jiāng yǒu míng shēng, liù tāo sān lüè bù céng wén.
(党项云)我做番将有名声，六韬三略不曾闻。
běn dài fā xīn chī zhāi qù, zé shì wú chǔ mǎi miàn jīn.
本待发心吃斋去，则是无处买面巾。
mǒu nǎi dǎng xiàng shì yě.
某乃党项是也。
ǎn èr rén zài yē lǜ wàn hù shǒu xià wèi jiāng, qí bù de liè mǎ, bù hǎo chě yìng gōng, tīng de sī shā, zhuāi qǐ yī fú, wǎng zhàng fáng lǐ zé yī liú yān.
俺二人在耶律万户手下为将，骑不的劣马，不好扯硬弓，听的厮杀，拽起衣服，往帐房里则一溜烟。
zuó rì xún biān jìng qù, ná zhù yí gè tōu lǎo shǔ de.
昨日巡边境去，拿住一个偷老鼠的。
jīn rì yē lǜ wàn hù hū huàn, bù zhī yǒu shèn shì, ǎn jiàn wàn hù zǒu yī zāo qù.
今日耶律万户呼唤，不知有甚事，俺见万户走一遭去。
dǎng xiàng yún kě zǎo lái dào yě.
(党项云)可早来到也。
xiǎo fān bào fù qù, dào yǒu ǎn èr jiāng lái le yě.
小番报复去，道有俺二将来了也。
xiǎo fān yún lǐ huì de.
(小番云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de yuán shuài dé zhī, yǒu zǔ bèi dǎng xiàng lái le yě.
(做报科，云)报的元帅得知，有阻孛、党项来了也。
wàn hù yún zhe guò lái.
(万户云)着过来。
xiǎo fān yún lǐ huì de.
(小番云)理会的。
zhe guò qù lī.
着过去哩。
èr jìng zuò jiàn kē dǎng xiàng yún huàn ǎn èr jiāng, nà xiāng shǐ yòng?
(二净做见科)(党项云)唤俺二将，那厢使用？
wàn hù yún huàn nín èr jiāng lái, bié wú shén shì.
(万户云)唤您二将来，别无甚事。
jīn yǒu yán shòu mǎ yǔ gé jiān jūn lǐng bīng qián lái, yǔ ǎn jiāo zhàn, bō nǐ èr jiāng sān qiān fān bīng, nǐ wèi qián shào, yǔ gé jiān jūn xiāng chí qù.
今有延寿马与葛监军领兵前来，与俺交战，拨你二将三千番兵，你为前哨，与葛监军相持去。
zé yào nǐ xiǎo xīn zài yì zhě.
则要你小心在意者。
zǔ bèi yún de lìng.
(阻孛云)得令。
ǎn èr jiāng fèng yuán shuài jiàng lìng, lǐng sān qiān fān bīng, yǔ yán shòu mǎ gé jiān jūn yíng dí, zǒu yī zāo qù.
俺二将奉元帅将令，领三千番兵，与延寿马、葛监军迎敌，走一遭去。
dà xiǎo fān jiāng, tīng wǒ fā fàng, rén rén dài qī dǐng tóu kuī.
大小番将，听我发放，人人戴七顶头盔。
dǎng xiàng yún shǎ sī yě, qī dǐng tóu kuī kě zěn me dài?
(党项云)傻厮也，七顶头盔可怎么戴？
zǔ bèi yún wǒ ér yě, nǐ nà lǐ zhī dào: qī dǐng tóu kuī dài qǐ lái, tā nà biān kàn jiàn hǎo zhǎng hàn.
(阻孛云)我儿也，你那里知道：七顶头盔戴起来，他那边看见好长汉。
nà rén rén dài qī dǐng tóu kuī, bǎ nà suǒ zǐ jiǎ lián huán jiǎ liǔ yè jiǎ shi tóu jiǎ, bā jiǔ céng pī zài shēn shàng.
那人人戴七顶头盔，把那锁子甲、连环甲、柳叶甲、匙头甲，八九层披在身上。
dǎng xiàng yún bā jiǔ céng jiǎ shǎ zhòng de, kě zěn me pī?
(党项云)八九层甲傻重的，可怎么披？
zǔ bèi yún nǐ bù zhī dào, hǎo zhē jiàn.
(阻孛云)你不知道，好遮箭。
wǒ qí yī pǐ sā yīn de mǒ lín, zhòng xiǎo fān dōu qí lài xiàng, bǎ fān gān dàng zuò cháng qiāng, méi bàng pái jiù shì liǎn shàng, yě bù pà shè le bí zi, yě bù pà shè le yǎn kuàng.
我骑一匹撒因的抹邻，众小番都骑癞象，把幡杆当做长枪，没傍牌就是脸上，也不怕射了鼻子，也不怕射了眼眶。
xiā le yǎn, dǎo shì gān jìng, shěng de yě suàn zuò yī yuán shàng jiàng.
瞎了眼，倒是干净，省的也算做一员上将。
dào lái rì, lǐng fān bīng gǎn zhàn zhēng fū.
到来日，领番兵敢战征夫。
dǎng xiàng yún quán wú nà zhì yǒng jī móu.
(党项云)全无那智勇机谋。
zǔ bèi yún bú huì qí sā yīn mǒ lín.
(阻孛云)不会骑撒因抹邻。
dǎng xiàng yún yě bú huì nǔ mén sù mén.
(党项云)也不会弩门速门。
zǔ bèi yún hǎo mǐ hā chī shàng jǐ kuài.
(阻孛云)好米哈吃上几块。
dǎng xiàng yún dǎ cì sūn hē shàng wǔ hú.
(党项云)打刺孙喝上五壶。
zǔ bèi yún shā tǎ bā liǎo bù qù jiāo zhàn.
(阻孛云)莎塔八了不去交战。
dǎng xiàng yún shā jiāng lái yá bù yá bù.
(党项云)杀将来牙不牙不。
xià wàn hù yún èr jiāng qù le.
(下)(万户云)二将去了。
mǒu lǐng běn bù xià rén mǎ, zhí zhì yàn mén guān, yǔ yán shòu mǎ gé jiān jūn xiāng chí, zǒu yī zāo qù.
某领本部下人马，直至雁门关，与延寿马、葛监军相持，走一遭去。
dà xiǎo fān bīng, tīng mǒu jiàng lìng.
大小番兵，听某将令。
shuō yǔ nà néng zhēng hào zhàn de fān guān, shě sǐ wàng shēng de jiā jiāng.
说与那能征好战的番官，舍死忘生的家将。
yí gè gè wàn xuán zhe hǔ zhǎo láng yá bàng, shā yú pí qiào chā yàn líng dāo.
一个个腕悬着虎爪狼牙棒，沙鱼皮鞘插雁翎刀。
míng huàng huǎng yào rì zhēng guāng, bèi jìng chù lǎo xiǎo ān yíng xià zhài.
明晃晃耀日争光，背静处老小安营下寨。
yě tuó chì shǒu qiān zhe luò tuó, bì chì chì huái chuāi zhe wén bù.
野陀赤手牵着骆驼，必赤赤怀揣着文簿。
chì wǔ sè shí shǒu jià zhe cāng yīng, lǐ liè mǎ chì kǒu chuán zhe jiàng lìng.
赤五色石手架着苍鹰，里列马赤口传着将令。
dōu shì nà néng zhēng gǎn zhàn de běi fān jūn, shě sǐ wàng shēng shā zhài zi.
都是那能征敢战的北番军，舍死忘生沙寨子。
mǎ zhuàng rén qiáng duì wǔ qí, měng fēng chuī fēng zhào zào diāo qí.
马壮人强队伍齐，猛风吹风召皂雕旗。
qū bīng lǐng jiāng qīn biān jìng, bú dào zhōng yuán shì bù huí.
驱兵领将侵边境，不到中原誓不回。
xià gé jiān jūn shàng, yún mǒu nǎi gé jiān jūn shì yě.
(下)(葛监军上，云)某乃葛监军是也。
lǐng bīng dào yàn mén guān wài, huì hé yán shòu mǎ yī tóng zhēng jìn.
领兵到雁门关外，会合延寿马一同征进。
nà yán shòu mǎ de jūn mǎ bú jiàn dào, ǎn zhěng dùn jūn mǎ xiān shā tā yī zhèn, duó gè tóu gōng, què bù hǎo me.
那延寿马的军马不见到，俺整顿军马先杀他一阵，夺个头功，却不好么。
bǎi kāi zhèn shì, chén tǔ qǐ chù, zǎo yǒu fān bīng lái yě.
摆开阵势，尘土起处，早有番兵来也。
zǔ bèi dǎng xiàng yǒng mǎ ér lǐng fān bīng shàng zǔ bèi yún mǒu nǎi zǔ bèi shì yě, zhè gè shì wǒ zhí ér dǎng xiàng.
(阻孛、党项踊马儿领番兵上)(阻孛云)某乃阻孛是也，这个是我侄儿党项。
ǎn èr rén fèng yē lǜ wàn hù jiàng lìng, tóng lǐng sān qiān fān bīng, yǔ yán shòu mǎ gé jiān jūn jiāo zhàn, zǒu yī zāo qù.
俺二人奉耶律万户将令，同领三千番兵，与延寿马、葛监军交战，走一遭去。
bǎ dōu ér, yǔ wǒ bǎi kāi zhèn shì.
把都儿，与我摆开阵势。
wù de bú shì tiān cháo rén mǎ lái le yě.
兀的不是天朝人马来了也。
zuò jiàn kē zǔ bèi yún lái zhě hé rén?
(做见科)(阻孛云)来者何人？
chèn zǎo xià mǎ shòu xiáng, dàn dào gè bù zì, wǒ dōu hā cì ér le.
趁早下马受降，但道个不字，我都哈刺儿了。
gé jiān jūn yún mǒu nǎi dà jiàng gé jiān jūn shì yě.
(葛监军云)某乃大将葛监军是也。
nǐ lái zhě hé rén?
你来者何人？
zǔ bèi yún ǎn èr jiāng bú shì bié rén, mǒu nǎi yē lǜ wàn hù shǒu xià zǔ bèi dǎng xiàng shì yě.
(阻孛云)俺二将不是别人，某乃耶律万户手下阻孛、党项是也。
nǐ gǎn yǔ qí jiāo zhàn me?
你敢与其交战么？
gé jiān jūn yún zhè sī shuō dà yán.
(葛监军云)这厮说大言。
xiǎo xiào cāo gǔ lái.
小校操鼓来。
zuò zhàn kē zǔ bèi yún kàn le zhè hǔ lá hái ér wǔ yì wěi shí gāo qiáng, ǎn liǎng gè jiā zhe mǎ pǎo le bà.
(做战科)(阻孛云)看了这虎剌孩儿武艺委实高强，俺两个夹着马跑了罢。
tóng dǎng xiàng fān bīng xià gé jiān jūn yún zhè sī jìn bù de mǒu, zǒu le yě.
(同党项番兵下)(葛监军云)这厮近不的某，走了也。
kàn běi fān jiā yǒu hé míng jiàng chū mǎ?
看北番家有何名将出马？
yē lǜ wàn hù xǐ mǎ ér lǐng fān bīng tǔ wàn hù yún mǒu nǎi yē lǜ wàn hù shì yě.
(耶律万户躧马儿领番兵土)(万户云)某乃耶律万户是也。
dà xiǎo fān bīng, bǎi kāi zhèn shì.
大小番兵，摆开阵势。
lái zhě hé rén?
来者何人？
gé jiān jūn yún mǒu nǎi xíng bù gēng míng, zuò bù gǎi xìng, zé wǒ biàn shì dà jiàng gé jiān jūn.
(葛监军云)某乃行不更名，坐不改姓，则我便是大将葛监军。
nǐ lái zhě hé rén?
你来者何人？
wàn hù yún wǒ biàn shì yē lǜ wàn hù.
(万户云)我便是耶律万户。
liàng nǐ hé zú zāi!
量你何足哉！
nǐ gǎn yǔ mǒu jiāo zhàn me?
你敢与某交战么？
gé jiān jūn yún jiāo zhàn me!
(葛监军云)交战么！
wǒ lái hé nǐ shuǎ lái le, wǒ hé nǐ jué zhàn jiǔ qiān hé.
我来和你耍来了，我和你决战九千合。
xiǎo xiào cāo gǔ lái.
小校操鼓来。
zuò diào zhèn kē gé jiān jūn yún wǒ jìn bù de tā, zǒu zǒu zǒu!
(做调阵科)(葛监军云)我近不的他，走、走、走！
xià wàn hù yún zhè sī zǒu le yě.
(下)(万户云)这厮走了也。
yuǎn yuǎn de yī biāo jūn mǎ lái le.
远远的一彪军马来了。
zhèng mò xǐ mǎ ér tóng lǐ xìn lǐng zú zǐ shàng zhèng mò yún dà xiǎo sān jūn, bǎi kāi zhèn shì zhě.
(正末躧马儿同李信领卒子上)(正末云)大小三军，摆开阵势者。
chàng yuè diào dòu ān chún zhàn gǔ shēng cuī, sān jūn bù bǎi.
(唱)【越调】【斗鹌鹑】战鼓声催，三军布摆。
fā hǎn lián tiān, zhē lóng rì sè, píng zhe ǎn jiāng yǒng bīng qiáng, wēi fēng qì gài.
发喊连天，遮笼日色，凭着俺将勇兵强，威风气概。
shī zhàn tāo, xiǎn miào cè.
施战韬，显妙策。
jí fēng zhào fēng zhào zá cǎi qí yáo, míng huàng huǎng qiāng dāo qì xiè.
急风召风召杂彩旗摇，明晃晃枪刀器械。
lǐ xìn yún jiāng jūn, ǎn zhè yī chǎng zhēng fá chǒu lǔ.
(李信云)将军，俺这一场征伐丑虏。
bù ruò rú gǔ zhī míng jiàng, pái bīng bù zhèn yě.
不弱如古之名将，排兵布阵也。
zhèng mò chàng zǐ huā ér xù bù ruò rú qín bái qǐ kēng zú pò zhào, bù ruò rú yàn lè yì fèn yǒng shōu qí, bù ruò rú táng lǐ shuò xīn xuě yè píng huái.
(正末唱)【紫花儿序】不弱如秦白起坑卒破赵，不弱如燕乐毅奋勇收齐，不弱如唐李朔心雪夜平淮。
lǐ xìn yún jiāng jūn, ǎn tǒng dà shì xióng bīng, dāng yǔ huáng jiā chū lì yě.
(李信云)将军，俺统大势雄兵，当与皇家出力也。
zhèng mò chàng wǒ rú jīn zhǎng bīng quán guà yìn, méng shèng zhǔ qīn chà.
(正末唱)我如今掌兵权挂印，蒙圣主亲差。
shuí gǎn dào shì tuī ái, wǒ ruò shì pò bù dé zéi bīng hé xìng gǎi.
谁敢道是推捱，我若是破不得贼兵和姓改。
píng zhe ǎn wēi fēng shì rén, tuō lài zhe shèng zhǔ hóng wēi, wěn qíng qǔ jiāng lǔ kòu qín huò.
凭着俺威风势人，托赖着圣主洪巍，稳情取将虏寇擒获。
wàn hù yún lái zhě hé rén?
(万户云)来者何人？
zhèng mò yún wǒ nǎi dà jiàng yán shòu mǎ shì yě.
(正末云)我乃大将延寿马是也。
nǐ shì hé rén?
你是何人？
wàn hù yún wǒ nǎi yē lǜ wàn hù shì yě.
(万户云)我乃耶律万户是也。
qià cái nǐ nà gé jiān jūn, bèi mǒu shā bài le, liàng nǐ hé zú dào zāi!
恰才你那葛监军，被某杀败了，量你何足道哉！
zhèng mò yún zhè sī hǎo wú lǐ yě!
(正末云)这厮好无礼也！
zhòng jiāng cāo gǔ lái.
众将操鼓来。
zuò diào láo kē chàng tiáo xiào lìng hē yī shēng zhèn kāi.
(做调牢科)(唱)【调笑令】喝一声阵开。
hǎo zhe wǒ nù yíng sāi, hǎo zhe wǒ nù méng sāi.
好着我怒盈腮，好着我怒盟腮。
ya, bù cì cì yī qí zhēng mǎ wǎn zǒu dào lái, zé jiàn tā héng qiāng zhòu mǎ jiāng zán nuò, nǐ gèng pà wǒ lì jìn jīn shuāi.
呀，不刺刺一骑征马宛走到来，则见他横枪骤马将咱搦，你更怕我力尽筋衰。
wàn hù yún wù nà yán shòu mǎ, liàng nǐ nà wǔ yì, dào de nà lǐ, jí zǎo xià mǎ shòu xiáng, miǎn nǐ yī sǐ.
(万户云)兀那延寿马，量你那武艺，到的那里，及早下马受降，免你一死。
zhèng mò chàng wǒ jiāng zhè hé shàn dāo jǔ qǐ pī tā nǎo gài, wǒ jiào nǐ mù qián jiàn hèng huò fēi zāi.
(正末唱)我将这合扇刀举起劈他脑盖，我教你目前见横祸非灾。
tū sī ér pū dōng dōng zhēng pí gǔ kǎi, xiǎng dāng dāng zhù zhèn luó shāi.
【秃厮儿】扑冬冬征鼙鼓凯，响珰珰助阵锣筛。
jiàn zhēng chén dàng dàng yún wù ǎi, wǒ kàn nǐ zěn shēng ái, kě biàn zhī huà.
见征尘荡荡云雾霭，我看你怎生捱，可便支划。
shèng yào wáng wǒ jiāng zhè yuán bì jǔ, zhòu zhēng mǎ wǎn zhuàng mǎn huái.
【圣药王】我将这猿臂举，骤征马宛撞满怀。
bǎ gāng dāo jǔ qǐ qù gè míng bái, tā kě biàn nàn cuò shǒu, máng jià jiě.
把钢刀举起觑个明白，他可便难措手，忙架解。
sì xià xiāng jūn bīng mǎn yě àn fú mái, zhe qù zé yī jiàn shēng shè xià nà sī zhàn ān lái.
四下厢军兵满野暗伏埋，着去则一箭生射下那厮战鞍来。
zuò shè sǐ yē lǜ wàn hù kē lǐ xìn yún jiāng jūn shì hǎo wǔ yì yě, yī jiàn shè sǐ yē lǜ wàn hù, yī lái tuō lài shèng rén hóng fú, èr lái shì jiāng jūn zhī gōng néng yě.
(做射死耶律万户科)(李信云)将军是好武艺也，一箭射死耶律万户，一来托赖圣人洪福，二来是将军之功能也。
zhèng mò yún shè sǐ le yē lǜ wàn hù yě, zhòng jūn xiào gēn suí zhe mǒu, zhuī shā nà bài cán jūn qù lái.
(正末云)射死了耶律万户也，众军校跟随着某，追杀那败残军去来。
chàng wěi shēng jīn rì gè gǎn wú huáng ēn fú qí tiān dà, shā de tā biàn yě shī shān xuè hǎi.
(唱)【尾声】今日个感吾皇恩福齐天大，杀的他遍野尸山血海。
jīn rì gè pò cǎo kòu dé gōng huí, shèng míng zhǔ yǒng zhǎng shān hé wàn wàn zài.
今日个破草寇得功回，圣明主永掌山河万万载。
tóng lǐ xìn xià dì sì zhé wài bàn fàn zhòng yān lǐng zhī cóng rén shàng fàn zhòng yān yún xiōng zhōng zhì qì líng xiāo hàn, fù nèi shī shū guàn dòu niú.
(同李信下)第四折(外扮范仲淹领祗从人上)(范仲淹云)胸中志气凌霄汉，腹内诗书贯斗牛。
lǎo fū fàn zhòng yān shì yě.
老夫范仲淹是也。
jīn wèi táng xué shì jǔ jiàn yán shòu mǎ, yǔ yē lǜ wàn hù jiāo zhàn qù le, yǒu fēi bào qián lái, bèi yán shòu mǎ dà pò lǔ kòu, dé shèng huí jīng, fèng shèng rén de mìng, jīn rì shì wǔ yuè duān wǔ ruí bīn jié lìng, yù yuán zhōng yī lái kào láo sān jūn, èr lái shè yī tài píng yán huì, zhòng guān qìng hè ruí bīn jié lìng, dōu yào dǎ qiú shè liǔ.
今为唐学士举荐延寿马，与耶律万户交战去了，有飞报前来，被延寿马大破虏寇，得胜回京，奉圣人的命，今日是五月端午蕤宾节令，御园中一来犒劳三军，二来设一太平筵会，众官庆贺蕤宾节令，都要打球射柳。
ān pái yán huì yǐ wán bèi le, zhī cóng rén mén shǒu qù zhě, zhòng guān rén měi lái shí, bào fù wǒ zhī dào.
安排筵会已完备了，祗从人门首觑者，众官人每来时，报复我知道。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
lǚ yí jiǎn wén yàn bó chén yáo zuǒ shàng lǚ yí jiǎn yún wàn juǎn shī shū zūn kǒng mèng, yī jīn qīng qì yì qián kūn.
(吕夷简、文彦博、陈尧佐上)(吕夷简云)万卷诗书遵孔孟，一襟清气溢乾坤。
xiǎo guān lǚ yí jiǎn shì yě.
小官吕夷简是也。
yīn wèi yán shòu mǎ pò le yē lǜ wàn hù, dé shèng huí jīng, fèng shèng rén de mìng, shí yù wǔ yuè ruí bīn jié lìng, dōu yào dǎ qiú shè liǔ.
因为延寿马破了耶律万户，得胜回京，奉圣人的命，时遇五月蕤宾节令，都要打球射柳。
yàn shǎng tài píng zhī shì.
宴赏太平之世。
kě zǎo lái dào yě.
可早来到也。
lìng rén bào fù qù, dào ǎn zhòng guān lái le yě.
令人报复去，道俺众官来了也。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu zhòng zǎi xiàng měi lái le yě.
(做报科，云)报的大人得知，有众宰相每来了也。
fàn zhòng yān yún dào yǒu qǐng.
(范仲淹云)道有请。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
yǒu qǐng.
有请。
zuò jiàn kē yún lǚ yí jiǎn yún yā yā ya!
(做见科云)(吕夷简云)呀、呀、呀！
dà rén, ǎn zhòng guān rén měi lái le yě.
大人，俺众官人每来了也。
fàn zhòng yān yún zhòng dà rén měi lái le yě.
(范仲淹云)众大人每来了也。
lǎo fū fèng shèng rén de mìng, yīn wèi yán shòu mǎ pò le yē lǜ wàn hù, jīn shè yī tài píng yàn, děng yán shòu mǎ yǔ gé jiān jūn lái, lùn gōng xíng shǎng.
老夫奉圣人的命，因为延寿马破了耶律万户，今设一太平宴，等延寿马与葛监军来，论功行赏。
lìng rén mén shǒu qù zhě, ruò lái shí, bào fù wǒ zhī dào.
令人门首觑者，若来时，报复我知道。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
jìng gé jiān jūn shàng, yún wǒ zuò jiāng jūn shí shì néng, lèi jīng è zhàn jiàn qí gōng.
(净葛监军上，云)我做将军实是能，累经恶战建奇功。
dàn ruò sī shā yāo biàn zhuǎn, tīng de xiāng chí dù lǐ téng.
但若厮杀腰便转，听的相持肚里疼。
mǒu gé jiān jūn shì yě.
某葛监军是也。
yīn wèi yē lǜ wàn hù zuò jī, fèng shèng rén de mìng, chà mǒu tóng yán shòu mǎ pò yē lǜ wàn hù qù.
因为耶律万户作乩，奉圣人的命，差某同延寿马破耶律万户去。
nā mó ē mí tuó fó tiān zūn, bù mán tiān dì shuō, lùn wǒ de nà wǔ yì, nà lǐ jìn de yē lǜ wàn hù?
南无阿弥陀佛天尊，不瞒天地说，论我的那武艺，那里近的耶律万户？
wǒ hé tā jiāo zhàn bù guò shí hé, bèi tā shā de wǒ suì pì ér zhí liú, wǒ biàn zǒu le.
我和他交战不过十合，被他杀的我碎屁儿直流，我便走了。
hòu yǒu yán shòu mǎ yǔ tā jiāo zhàn, bèi yán shòu mǎ yī suǒ hóu jiàn.
后有延寿马与他交战，被延寿马一锁喉箭。
shè sǐ le yē lǜ wàn hù.
射死了耶律万户。
wǒ rú jīn dào yuán shuài fǔ, zé shuō shì wǒ shè sǐ le yē lǜ wàn hù lái.
我如今到元帅府，则说是我射死了耶律万户来。
héng shù wǒ de miàn pí bǐ tā dà xiē, zhè gōng láo dōu shì wǒ de.
横竖我的面皮比他大些，这功劳都是我的。
kě zǎo lái dào yě.
可早来到也。
lìng rén bào fù qù, dào yǒu gé jiān jūn dé shèng huí huán yě.
令人报复去，道有葛监军得胜回还也。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò jiàn kē, bào de dà rén dé zhī, yǒu gé jiān jūn dé shèng huí huán yě.
(做见科，)报的大人得知，有葛监军得胜回还也。
fàn zhòng yān zhe tā guò lái.
(范仲淹)着他过来。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zhe guò qù.
着过去。
gé jiān jūn zuò jiàn kē, yún zhòng lǎo dà ér měi, mǒu yǐ lái le yě.
(葛监军做见科，云)众老大儿每，某已来了也。
yǒu jiǔ ná lái wǒ xiān dǎ sān zhōng, rán hòu cāi méi xíng lìng shuǎ zǐ.
有酒拿来我先打三钟，然后猜枚行令耍子。
fàn zhòng yān yún gé jiān jūn nǐ lái le yě.
(范仲淹云)葛监军你来了也。
mǒu fèng shèng rén de mìng, jīn rì huì nín zhòng guān yuán zài cǐ, zhe lǎo fū lùn gōng xíng shǎng.
某奉圣人的命，今日会您众官员在此，着老夫论功行赏。
gé jiān jūn, nǐ qù zhàn yē lǜ wàn hù, yǒu hé gōng láo?
葛监军，你去战耶律万户，有何功劳？
gé jiān jūn yún bú shì wǒ lǎo gé kuā dà yán, dào de yàn mén guān, jiàn le yē lǜ wàn hù, wǒ hé tā zhàn èr bǎi hé, bù fēn shèng bài, zhe wǒ yáng shū zhà bài, nà sī gǎn jiāng lái, bèi wǒ yī suǒ hóu jiàn shè sǐ le, dé shèng hái yíng.
(葛监军云)不是我老葛夸大言，到的雁门关，见了耶律万户，我和他战二百合，不分胜败，着我佯输诈败，那厮赶将来，被我一锁喉箭射死了，得胜还营。
yǒu hǎo dǎ lá sūn ná liǎng wǎn lái, yǔ wǒ jiě kùn.
有好打剌孙拿两碗来，与我解困。
fàn zhòng yān yún zhù zhù zhù!
(范仲淹云)住、住、住！
yán shòu mǎ jiāng jūn ān zài?
延寿马将军安在？
gé jiān jūn yún nǐ hái wèn tā lī, wǒ zé shuō zěn me yí gè hǎo yán shòu mǎ, dào de liǎng zhèn zhī jiān, zhe wǒ yī jiàn shè sǐ le yē lǜ wàn hù, bù zhī tā pǎo de nà lǐ qù, shuí jiàn tā yǐng r lái!
(葛监军云)你还问他哩，我则说怎么一个好延寿马，到的两阵之间，着我一箭射死了耶律万户，不知他跑的那里去，谁见他影儿来！
fàn zhòng yān yún jìn shēng!
(范仲淹云)噤声！
nǐ wèi lái shí, xiān yǒu fēi bào, shuō nǐ bèi yē lǜ wàn hù shā de dà bài kuī shū, què shì yán shòu mǎ yī jiàn shè sǐ le yē lǜ wàn hù, nǐ zěn shēng shuō shì nǐ shè sǐ le tā lái?
你未来时，先有飞报，说你被耶律万户杀的大败亏输，却是延寿马一箭射死了耶律万户，你怎生说是你射死了他来？
gé jiān jūn yún!
(葛监军云！
wǒ ruò lài tā de gōng láo, wǒ jiù chī mì fēng ér de shǐ, wǒ jiù shì táo gē da de ér zi xiǎo táo gē da ér.
我若赖他的功劳，我就吃蜜蜂儿的屎，我就是桃疙疸的儿子小桃疙疸儿。
lǎo dà ér, běn shì wǒ shè sǐ lái!
老大儿，本是我射死来！
fàn zhòng yān yún yě píng bù de nǐ shuō, děng yán shòu mǎ lái shí.
(范仲淹云)也凭不的你说，等延寿马来时。
nín èr rén zì jǐ duì zhèng míng bái.
您二人自己对证明白。
wǒ zhe rén qǐng yán shòu mǎ qù le, zhè zǎo wǎn gǎn dài lái yě.
我着人请延寿马去了，这早晚敢待来也。
zhèng mò tóng lǐ xìn shàng zhèng mò yún xiǎo guān yán shòu mǎ shì yě.
(正末同李信上)(正末云)小官延寿马是也。
dāng rì lǔ kòu qīn fàn biān jìng, mǒu yǔ gé jiān jūn lǐng bīng, dào yú bǐ chù, jiāng zéi bīng yī gǔ píng shōu, dé shèng bān shī.
当日虏寇侵犯边境，某与葛监军领兵，到于彼处，将贼兵一鼓平收，得胜班师。
jīn yǒu shèng rén de mìng, zhe fàn xué shì yíng jiē méi yàn, kào láo zhòng jiāng.
今有圣人的命，着范学士迎接没宴，犒劳众将。
xìng yù ruí bīn jié lìng, shèng rén de mìng, zài xī yù yuán shè yī yàn, míng yuē tài píng ruí bīn yàn, huì yǒu zhòng guān yuán, dōu qù shè liǔ jī qiú.
幸遇蕤宾节令，圣人的命，在西御园设一宴，名曰太平蕤宾宴，会有众官员，都去射柳击球。
xiǎo guān xū suǒ zǒu yī zāo qù.
小官须索走一遭去。
chàng shuāng diào xīn shuǐ lìng xīn féng jiā jié mǎn huáng dōu, hè duān yáng lè nián huān zhù.
(唱)【双调】【新水令】忻逢佳节满皇都，贺端阳乐年欢助。
zé jiàn nà jǐn yī xuán cǎi zhàng, xiù ǎo jiān gōng fú.
则见那锦衣悬彩仗，绣袄间公服。
bǎi liè zhe yù yè jīn cù, duān dì biàn tún mǎn yù yuán lù.
摆列着玉叶金簇，端的便屯满御园路。
lǐ xìn yún jiāng jūn, kě zǎo lái dào shuài fǔ yě.
(李信云)将军，可早来到帅府也。
lìng rén bào fù qù, dào mǒu yǔ yán shòu mǎ jiāng jūn lái le.
令人报复去，道某与延寿马将军来了。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu yán shòu mǎ tóng lǐ cān móu èr wèi jiāng jūn lái le.
(做报科，云)报的大人得知，有延寿马同李参谋二位将军来了。
fàn zhòng yān yún dào yǒu qǐng.
(范仲淹云)道有请。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
yǒu qǐng.
有请。
zuò jiàn kē fàn zhòng yān yún yā yā ya!
(做见科)(范仲淹云)呀、呀、呀！
èr wèi jiāng jūn lái le yě, tú lù qū chí.
二位将军来了也，途路驱驰。
lǎo fū fèng shèng rén mìng, zài cǐ yù yuán zhōng shè yī yàn, yǔ nín lùn gōng xíng shǎng.
老夫奉圣人命，在此御园中设一宴，与您论功行赏。
shí yù ruí bīn jié lìng, zhe nín dà xiǎo guān yuán, dōu yào shè liǔ dǎ qiú.
时遇蕤宾节令，着您大小官员，都要射柳打球。
jiāng jūn, nǐ kàn zhè yù yuán zhōng jǐng zhì, duān dì shì liú huā pēn huǒ, lǜ liǔ tuō yān, hóng zǐ fāng fēi, kān miáo kān huà, zhèng hǎo yàn shǎng yě.
将军，你看这御园中景致，端的是榴花喷火，绿柳拖烟，红紫芳菲，堪描堪画，正好宴赏也。
zhèng mò yún dà rén, zhè yù yuán zhōng shì hǎo jǐng zhì yě.
(正末云)大人，这御园中是好景致也。
chàng qiáo pái ér wǒ zé jiàn liú huā qià pēn tǔ, cuì liǔ yìng wēi lù.
(唱)【乔牌儿】我则见榴花恰喷吐，翠柳映微露。
róng róng fāng cǎo shēng xiāng pǔ, shèng dān qīng rú huà tú.
茸茸芳草生香浦，胜丹青如画图。
fàn zhòng yān yún lìng rén ān pái jiǔ yáo, yǔ zhòng dà rén měi wán shǎng duān yáng, kāi huái chàng yǐn, rán hòu shè liǔ jī qiú.
(范仲淹云)令人安排酒肴，与众大人每玩赏端阳，开怀畅饮，然后射柳击球。
jiē xià yǒu lún qiāng wǔ jiàn, shuǎ gùn dǎ quán de rén, huàn jǐ gè lái yán qián qiǎn xìng.
阶下有轮枪舞剑，耍棍打拳的人，唤几个来筵前遣兴。
zhī cóng rén yǔ wǒ huàn jiāng nà bù shǔ lái zhě.
祗从人与我唤将那部署来者。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
bù shǔ ān zài?
部署安在？
wài bàn bù shǔ lǐng dǎ quán dǎ gùn sì rén shàng bù shǔ yún lún qiāng wǔ jiàn xiǎn gāo qiáng, diē dǎ quán píng lǚ lì gāng.
(外扮部署领打拳、打棍四人上)(部署云)轮枪舞剑显高强，跌打全凭膂力刚。
bǎi yì jīng tōng tiān xià shǎo, míng bō huán qū sì hǎi yáng.
百艺精通天下少，名播寰区四海扬。
zì jiā shì běn chǔ de bù shǔ.
自家是本处的部署。
shí yù wǔ yuè ruí bīn jié lìng, dà rén zài xī yù yuán ān pái yán yàn, huàn ǎn qù nà lǐ diē dǎ shuǎ quán.
时遇五月蕤宾节令，大人在西御园安排筵宴，唤俺去那里跌打耍拳。
zhòng tú dì měi, gēn zhe wǒ jiàn dà rén qù lái.
众徒弟每，跟着我见大人去来。
zuò jiàn kē, yún dà rén, huàn ǎn yǒu hé shì fēn fù?
(做见科，云)大人，唤俺有何事分付？
fàn zhòng yān yún wù nà bù shǔ, shí yù ruí bīn jié lìng, fèng shèng rén de mìng.
(范仲淹云)兀那部署，时遇蕤宾节令，奉圣人的命。
zài cǐ yuán zhōng ān pái yán yàn, yǔ zhòng zǎi fǔ lùn gōng xíng shǎng, yǒu néng dǎ gùn dǎ quán de, huàn jiāng chū lái, yán qián fú shì.
在此园中安排筵宴，与众宰辅论功行赏，有能打棍、打拳的，唤将出来，筵前服侍。
bù shǔ yún yǒu.
(部署云)有。
wù nà jǐ gè dǎ quán de jiào shǒu měi, shàng lù tái lái shuǎ yī huì quán, fú shì zhòng wèi dà rén měi.
兀那几个打拳的教手每，上露台来耍一会拳，服侍众位大人每。
zhòng zuò shuǎ gǎn zǐ dǎ quán kē dǎ zhù dǎ gùn de dǎ zhù fàn zhòng yān yún kàn le zhè bù shǔ měi dǎ quán shuǎ gùn, zhēn gè gāo qiáng.
(众做耍秆子、打拳科)(打住)(打棍的打住)(范仲淹云)看了这部署每打拳耍棍，真个高强。
nín qiě huí qù bà.
您且回去罢。
bù shǔ yún lǐ huì de.
(部署云)理会的。
zhòng tú dì měi, ǎn fú shì le dà rén měi yě, ǎn qiě huí qù lái.
众徒弟每，俺服侍了大人每也，俺且回去来。
xià fàn zhòng yān yún yán shòu mǎ jiāng jūn, xiǎng dāng rì lǔ kòu zuò luàn, qīn fàn biān jìng, nǐ yǔ gé jiān jūn, duān dì shì shuí shè sǐ yē lǜ wàn hù lái?
(下)(范仲淹云)延寿马将军，想当日虏寇做乱，侵犯边境，你与葛监军，端的是谁射死耶律万户来？
méi yǒu píng jù, nǐ liǎng gè shè liǔ dǎ qiú, ruò shè zhe liǔ dǎ guò qiú mén de, zhè gōng láo dōu shì tā de, cì yǔ tā huáng jīn qiān liǎng, xiāng jiǔ bǎi píng, jǐn páo yī lǐng, yù dài yī tiáo, hái yǒu jiā guān cì shǎng
没有凭据，你两个射柳打球，若射着柳打过球门的，这功劳都是他的，赐与他黄金千两，香酒百瓶，锦袍一领，玉带一条，还有加官赐赏；
ruò shè bù zháo liǔ, dǎ bù zháo qiú mén, biàn shì lài rén gōng cì, shèng rén cì yǔ lǎo fū shì jiàn jīn pái, zhe wǒ xiān zhǎn hòu zòu.
若射不着柳，打不着球门，便是赖人功次，圣人赐与老夫势剑金牌，着我先斩后奏。
nín zhòng guān yuán dōu jìn qián shè liǔ.
您众官员都近前射柳。
zhòng dōu shè liǔ kē le zhèng mò yún xiàng gōng, xiǎo guān yǔ tā shè liǔ.
(众都射柳科了)(正末云)相公，小官与他射柳。
fàn zhòng yān yún xiān zhe gé jiān jūn shè liǔ, kàn tā wǔ yì rú hé.
(范仲淹云)先着葛监军射柳，看他武艺如何。
gé jiān jūn yún lǎo dà rén, zhè gōng láo běn shì wǒ de, zhe wǒ hé tā shè liǔ, yǒu hé hǎn zāi!
(葛监军云)老大人，这功劳本是我的，着我和他射柳，有何罕哉！
yē lǜ wàn hù bèi wǒ zé yī suǒ hóu jiàn shè sǐ le, liàng zhè gè liǔ zhī dǎ shèn me bù jǐn, wǒ qù tā rú niǎn làn xìng ér yǐ.
耶律万户被我则一锁喉箭射死了，量这个柳枝打甚么不紧，我觑他如捻烂杏而已。
zhòng dà rén men, kàn zài xià shè liǔ.
众大人们，看在下射柳。
zuò shè jiàn kē, yún zhe qù.
(做射箭科，云)着去。
jìng zuò shè bù zháo kē fàn zhòng yān yún gé jiān jūn shè bù zhōng liǔ yě, nǐ qiě zài yī bì yǒu zhě.
(净做射不着科)(范仲淹云)葛监军射不中柳也，你且在一壁有者。
kě zhe yán shòu mǎ shè liǔ qù.
可着延寿马射柳去。
zhèng mò yún gāi xiǎo guān shè yě.
(正末云)该小官射也。
zuǒ yòu jiāng mǎ lái.
左右将马来。
zuò shàng mǎ kē chàng yàn ér luò jǐn biāo jiù dì pù, cuì liǔ jiē bàng shù.
(做上马科)(唱)【雁儿落】锦标就地铺，翠柳阶傍竖。
zé tīng de xiāo sháo cǎi zhàng bǎi, gèng hé nà gǔ chuī shēng xuān zhù.
则听的箫韶彩仗摆，更和那鼓吹声喧助。
yún jiāng gōng jiàn lái.
(云)将弓箭来。
chàng dé shèng lìng ya, wǒ zài zhè ān shàng zhěng biāo qū, shǒu nèi yuè wān hú.
(唱)【得胜令】呀，我在这鞍上整彪躯，手内月弯弧。
yuǎn bù mǎ tōng xiān lù, zé tā nà shuāng tí kǒu nèi tǔ.
远步马通先路，则他那双蹄口内吐。
ǎn zé biàn gè yíng shū, qǔ shèng rú shén zhù.
俺则辨个赢输，取胜如神助。
zuò shè liǔ zhōng kē, yún shè zhòng le yě.
(做射柳中科，云)射中了也。
chàng liǔ zhōng zhè jīn zú, yún jiān jūn, chàng wǒ hé nǐ gǎn zài dǔ.
(唱)柳中这金镞，(云)监军，(唱)我和你敢再赌。
fàn zhòng yān yún yán shòu mǎ shè zhòng le liǔ yě.
(范仲淹云)延寿马射中了柳也。
gé jiān jūn, nǐ zhòng guān kě dǎ qiú mén qù.
葛监军，你众官可打球门去。
gé jiān jūn yún zhè gè kě yě bù dà jǐn, tóu lǐ bù gàn wǒ shì, shì wǒ zhè mǎ yǎn chā bǎ lái zǒu guò qù le.
(葛监军云)这个可也不大紧，头里不干我事，是我这马眼叉把来走过去了。
zhè dǎ qiú mén, wǒ cóng xiǎo lǐ kě nòng de shú.
这打球门，我从小里可弄的熟。
děng wǒ xiān dǎ.
等我先打。
zhòng zuò dǎ qiú mén kē gé jiān jūn zuò dǎ kē, yún guò qù.
(众做打球门科)(葛监军做打科，云)过去。
zuò dǎ bù zhōng kē fàn zhòng yān yún gé jiān jūn yòu dǎ bù zhōng yě.
(做打不中科)(范仲淹云)葛监军又打不中也。
yán shòu mǎ jiāng jūn, nǐ dǎ qiú mén qù.
延寿马将军，你打球门去。
zhèng mò yún lǐ huì de.
(正末云)理会的。
zuǒ yòu shōu le gōng jiàn zhě.
左右收了弓箭者。
zhèng mò zuò dǎ qiú mén kē chàng chuān bō zhào jiàn huā liǔ shì jǐn mó hu.
(正末做打球门科)(唱)【川拨棹】见花柳似锦模糊。
hè ruí bīn rú huà tú.
贺蕤宾如画图。
cǎi suǒ líng fú, jiǔ fàn chāng pú.
彩索灵符，酒泛菖蒲。
dān qī pán bāo jīn jiǎo shǔ, qiǎo jié chéng xiāng ài hǔ.
丹漆盘包金角黍，巧结成香艾虎。
fàn zhòng yān yún ruò hái dǎ guò qiú mén de, shèng rén chì cì huáng jīn qiān liǎng, xiāng jiǔ bǎi píng, jǐn páo yù dài.
(范仲淹云)若还打过球门的，圣人敕赐黄金千两，香酒百瓶，锦袍玉带。
wù nà jūn shì, bǎi liè de yán zhěng zhě.
兀那军士，摆列的严整者。
zhèng mò chàng qī dì xiōng míng huàng huǎng bǎi zhe lì wù, qí zhēn zhēn liè zhe zhè shì zú.
(正末唱)【七弟兄】明晃晃摆着利物，齐臻臻列着这士卒。
wǔ jiàng měi yí gè gè yǒu jī móu, shī chěng nà wǔ yì gāo qiáng chù.
武将每一个个有机谋，施逞那武艺高强处。
wǒ qià cái chuān yáng shè liǔ dìng yíng shū, shàng diāo ān zhòu mǎ dāng xiān qù.
我恰才穿杨射柳定赢输，上雕鞍骤马当先去。
méi huā jiǔ ya, nǐ kě biàn kàn wǒ jié shù tóu jīn qì zhēn zhū, xiù ǎo zǐ róng pù, nào zhuāng dài tù gǔ.
【梅花酒】呀，你可便看我结束头巾砌珍珠，绣袄子绒铺，闹妆带兔鹘。
pū dōng dōng tuó gǔ kǎi, gǔ cì cì jǐn qí shū.
扑冬冬鼍鼓凯，骨刺刺锦旗舒。
nín kě yě zhòng chēng xǔ, kuǎn kuǎn de zhòu lóng jū, qīng qīng de tàn shēn qū sháo bàng qǐ yuè lún gū, cǎi qiú luò xiǎo xīng shū.
您可也众称许，款款的骤龙驹，轻轻的探身躯杓棒起月轮孤，彩球落晓星疏。
zuò dǎ guò qiú mén kē chàng xǐ jiāng nán ya, wǒ zé jiàn guò qiú mén yì diǎn tòu míng zhū, jiàn wén wǔ jiàng jìn huān yú.
(做打过球门科)(唱)【喜江南】呀，我则见过球门一点透明珠，见文武将尽欢娱。
jīn yín yù dài gòng xiāng xǔ, shèng rén biàn cì yǔ, zé yuàn de wàn nián qiān zǎi yǒng huáng tú.
金银玉带共香醑，圣人便赐与，则愿的万年千载永皇图。
fàn zhòng yān yún gé jiān jūn shè liǔ dǎ qiú, dōu zài wán yán jiāng jūn zhī xià, nà qín nà yē lǜ wàn hù de gōng, duān dì shì wán yán jiāng jūn de le.
(范仲淹云)葛监军射柳打球，都在完颜将军之下，那擒那耶律万户的功，端的是完颜将军的了。
nǐ biàn gèng yǒu hé huà shuō?
你便更有何话说？
gé yún bà bà bà!
(葛云)罢、罢、罢！
wǒ yě bù yǔ tā zhēng le, zuò le tā de gōng bà.
我也不与他争了，做了他的功罢。
ǎn zì xiān huí qù yě.
俺自先回去也。
fàn zhòng yān yún gé jiān jūn kào hòu, yán shòu mǎ jiāng jūn nǐ jìn qián lái.
(范仲淹云)葛监军靠后，延寿马将军你近前来。
wèi nǐ shè zhòng le zéi kòu, shā tuì fān bīng, jīn rì chuān yáng shè liǔ, dǎ guò qiú mén.
为你射中了贼寇，杀退番兵，今日穿杨射柳，打过球门。
gé jiān jūn wèi nǐ yù dí qiè zhàn, lài rén gōng shǎng, zhāi le pái yìn, bà le jiān jūn.
葛监军为你遇敌怯战，赖人功赏，摘了牌印，罢了监军。
jīn rì qìng shè yán yàn, kào láo gōng chén, yī bì xiāng gē ér wǔ nǚ, dà chuī dà léi, qìng shǎng tài píng yán xí, yī bì xiāng dòng lè zhě.
今日庆设筵宴，犒劳功臣，一壁厢歌儿舞女，大吹大擂，庆赏太平筵席，一壁厢动乐者。
wài dòng yuè qì wǔ kē xíng jiǔ kē fàn zhòng yān yún ǎn màn màn yǐn jiǔ, kàn yǒu shèn rén lái.
(外动乐器舞科)(行酒科)(范仲淹云)俺慢慢饮酒，看有甚人来。
wài hán wèi gōng shàng, yún lǎo fū hán qí shì yě.
(外韩魏公上，云)老夫韩琦是也。
fèng shèng rén de mìng, dāng rì yīn lǔ kòu qīn biān, yǒu bā fǔ zǎi xiàng jiàn jǔ yán shòu mǎ wèi shuài, yǔ cān móu lǐ xìn, lǐng shí wàn dà jūn, dào yú bǐ chù, jiāng cǎo kòu yī gǔ píng shōu, jīn rì dé shèng bān shī.
奉圣人的命，当日因虏寇侵边，有八府宰相荐举延寿马为帅，与参谋李信，领十万大军，到于彼处，将草寇一鼓平收，今日得胜班师。
shèng rén dà xǐ, mìng bā fǔ zǎi xiàng shè yàn qìng shǎng, yòu qiǎn lǎo fū dào yú yù yuán zhōng, yǔ zhòng guān jiā guān cì shǎng.
圣人大喜，命八府宰相设宴庆赏，又遣老夫到于御园中，与众官加官赐赏。
kě zǎo lái dào yě.
可早来到也。
zuǒ yòu jiē le mǎ zhě, lìng rén bào fù qù, dào yǒu hán qí fèng shèng rén de mìng zhì cǐ yě.
左右接了马者，令人报复去，道有韩琦奉圣人的命至此也。
zhī cóng yún lǐ huì de.
(祗从云)理会的。
zuò bào kē, yún bào de dà rén dé zhī, yǒu hán qí lǎo xiàng gōng, fèng shèng rén de mìng zhì cǐ yě.
(做报科，云)报的大人得知，有韩琦老相公，奉圣人的命至此也。
fàn zhòng yān yún zhòng zǎi fǔ měi, yǒu hán dà rén fèng shèng mìng, yǔ nín jiā guān cì shǎng, ǎn yíng jiē dà rén qù lái.
(范仲淹云)众宰辅每，有韩大人奉圣命，与您加官赐赏，俺迎接大人去来。
zuò yíng jiē kē fàn zhòng yān yún ya, ya, ya!
(做迎接科)(范仲淹云)呀，呀，呀！
lǎo zǎi fǔ, lǎo fū yǒu shī yíng jiē, wàng dà rén kuān shù zhě.
老宰辅，老夫有失迎接，望大人宽恕者。
hán qí yún zhòng dà rén shù zuì.
(韩琦云)众大人恕罪。
yán shòu mǎ wàng quē guì zhě, tīng shèng rén de mìng: wèi nǐ tǒng lǐng xióng bīng, tuō lài zhǔ rén hóng fú, qí kāi dé shèng, mǎ dào chéng gōng, jiǎo chú xiōng nú, píng dìng le chǒu lǔ, lèi jiàn dà gōng, jīn rì jiā nǐ wèi bīng mǎ dà yuán shuài.
延寿马望阙跪者，听圣人的命：为你统领雄兵，托赖主人洪福，旗开得胜，马到成功，剿除匈奴，平定了丑虏，累建大功，今日加你为兵马大元帅。
jù xiàng quē guì zhě, tīng shèng rén de mìng: wèi cǎo kòu pàn bèi cháo tíng, qiǎn èr jiāng chū sài tún bīng.
俱向阙跪者，听圣人的命：为草寇叛背朝廷，遣二将出塞屯兵。
yán shòu mǎ shēng qín yē lǜ wàn hù, chàng kǎi gē dé shèng huí yíng.
延寿马生擒耶律万户，唱凯歌得胜回营。
nǐ běn shì jiàng mén jiāng zhǒng, yùn tāo lüè jiàn lì gōng xūn.
你本是将门将种，运韬略建立功勋。
jiā nǐ wèi bīng mǎ dà yuán shuài, fēng sān dài yīn xí zǐ sūn.
加你为兵马大元帅，封三代荫袭子孙。
shòu gào mìng dān shū tiě quàn, jìn zhōng yì yǒng fǔ dāng jīn.
受诰命丹书铁券，尽忠义永辅当今。
gé huái mǐn xīn cáng jiān jì, jià xū cí tú lài gōng xūn.
葛怀敏心藏奸计，驾虚词图赖功勋。
lín zhàn zhèn wèi dāo bì jiàn, bà guān zhí biǎn wèi shù rén.
临战阵畏刀避箭，罢官职贬为庶人。
chén gāng jì shǎng gōng fá zuì, shòu chù zhì tóng hé shèng ēn.
陈纲纪赏功罚罪，受黜陟同荷圣恩。
zhèng mò chàng zhé guì lìng jīn rì gè hè fēng nián jǐn xiù huáng dōu, zhèng mò zuò bài kē hán qí yún dāng jīn shèng zhǔ, huò dá dà dù, kuān rén hòu dé, wàn mín ān lè, duān dì shì qiān bāng nà gòng cháo rén zhǔ, yī tǒng qián kūn yǒng shèng míng.
(正末唱)【折桂令】今日个贺丰年锦绣皇都，(正末做拜科)(韩琦云)当今圣主，豁达大度，宽仁厚德，万民安乐，端的是千邦纳贡朝仁主，一统乾坤永圣明。
zhèng mò chàng tuō lài zhe shèng zhǔ kuān rén, dé shèng táng yú.
(正末唱)托赖着圣主宽仁，德胜唐虞。
hán qí yún dà jiàng wēi yán, píng dìng chǒu lǔ.
(韩琦云)大将威严，平定丑虏。
zhèng mò chàng jiàn rú jīn sì hǎi ān níng, yú bāng nà tǔ, yī tǒng chē shū.
(正末唱)见如今四海安宁，于邦纳土，一统车书。
zhèng mò zuò bài kē hán qí yún wéi jiāng zhě mián shuāng wò xuě, duō yǔ huáng jiā lù lì.
(正末做拜科)(韩琦云)为将者眠霜卧雪，多与皇家戮力。
suī shòu le nà bǎi bān kǔ chǔ, jīn rì gè zuò xiǎng qiān zhōng.
虽受了那百般苦楚，今日个坐享千钟。
zhèng mò chàng ǎn zé dài jǐn liáng zhōng kāi jiāng zhǎn tǔ, fǔ zhù zhe wàn wàn nián gǒng gù huáng tú.
(正末唱)俺则待尽良忠开疆展土，辅助着万万年巩固皇图。
zhèng mò zuò bài kē hán qí yún jiāng jūn xiào dāng jié lì, yú guó jìn zhōng, luò yí gè qīng shǐ biāo míng.
(正末做拜科)(韩琦云)将军孝当竭力，于国尽忠，落一个青史标名。
zhèng mò chàng wǒ rú jīn bǐng hù pī fú, bài wǔ sān hū.
(正末唱)我如今秉笏披服，拜舞三呼。
sān wǔ dǎo dùn shǒu jiǎn huáng, zàn míng jūn shè fú de wàn guó xiáng fú.
三舞蹈顿首减惶，赞明君慑伏的万国降服。
tóng xià tí mù xiǎn yīng cái chǒu lǔ zǒu biān jiāng zhèng míng fá yuè wǔ shè liǔ ruí wán jì nbsp
(同下)题目显英才丑虏走边疆正名阀阅舞射柳蕤丸记